Social media verbod in Australie van kracht: zou dat in Nederland ook werken?

De wet is er niet zomaar: de Australische regering wil jongeren beschermen tegen de mogelijke negatieve effecten van social media. Denk aan overmatig schermgebruik, mentale-gezondheidsproblemen of blootstelling aan schadelijke inhoud. Bedrijven zoals Instagram (eigendom van Meta) en TikTok Global hebben al aangekondigd accounts van tieners te blokkeren of te verwijderen.

Onder ouders is het verbod redelijk populair: een groot deel steunt maatregelen om kinderen te beschermen. Tegelijk hoor je ook veel kritische geluiden, met name van deskundigen op het gebied van jeugd en media. Volgens bijvoorbeeld het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) is een verbod misschien niet de allerbeste oplossing. Zij pleiten eerder voor strengere regels voor bedrijven, betere begeleiding en gepaste mediaopvoeding.

Critici vrezen ook voor het praktische aspect: hoe betrouwbaar is leeftijdsverificatie? En wat als jongeren het toch via valse accounts of VPN’s weten te omzeilen?

Er zijn ook best wat argumenten voor Nederland. Veel ouders in Nederland steunen een minimumleeftijd voor social media, uit een eerder onderzoek bleek dat 79% van de ouders vóór een leeftijdsgrens van 15 jaar is. Ook is er al jaren discussie over de invloed van social media op de mentale gezondheid van jongeren, groepsdruk en verslaving aan schermen.

Maar er zijn ook duidelijke haken en ogen. Bijvoorbeeld is de handhaving technisch lastig: leeftijd verifiëren zonder betrouwbare ID-controle is complex, en er zijn altijd omwegen mogelijk. Voor veel jongeren is social media ook niet alleen “fun”, maar ook belangrijk voor sociale contacten en een bron van nieuws. Een verbod snijdt ook die mogelijke waarde af, iets wat critici in Australië ook benadrukken.

Bij ons ligt de nadruk traditioneel eerder op voorlichting, begeleiding en het reguleren van content, dan op verbieden. Een verbod voelt voor veel mensen al snel als een te grote stap.

Het Australische experiment is sociaal-politiek een duidelijke keuze om de digitale jeugd te beschermen. In Nederland zou een vergelijkbaar verbod misschien op sympathie van veel ouders kunnen rekenen. Toch is de realiteit weerbarstig: handhaving, privacy, de waarde van social media zelf, en de balans tussen opvoeding en overheidsbemoeienis maken zo’n stap allesbehalve simpel.

Misschien is het daarom verstandiger om te investeren in combinatie: meer voorlichting en strengere regels voor platforms, niet direct een algeheel verbod.