Van euforie naar een dip: Wat likes doen met het humeur van jongeren

26 dec , 13:00 • Lifestyle

doorWillem Megens

We kunnen er niet aan ontkomen dat jongeren (en ook sommige ouderen) en hun telefoon vaak onafscheidelijk zijn. Maar waar we dachten dat het gewoon 'een fase' was, bewijst nieuw onderzoek nu dat er een biologische reden achter zit. Voor het eerst is met onderzoek aangetoond dat jongeren veel gevoeliger zijn voor likes dan volwassenen. Een digitale duim omhoog is voor een tiener geen leuk extraatje, maar een directe boost voor hun humeur.

Onderzoekers doken in de data van Instagram en voerden experimenten uit om te zien wat feedback met ons doet. De resultaten, gepubliceerd in Science Advances, liegen er niet om. De amygdala, het emotionele geheugencentrum in ons brein, speelt hierbij een hoofdrol. Hoe dat precies zit, verschilt per persoon. Wel is het zo dat adolescentie dé periode is waarin we snakken naar goedkeuring van onze leeftijdsgenoten.

Pieken en dalen

Het onderzoek legt een interessante paradox bloot. Krijgt een jongere veel likes? Dan voelt diegene zich direct meer verbonden en schiet het humeur omhoog. Maar die 'high' is gevaarlijk want het maakt de apps zo aantrekkelijk dat jongeren veel langer blijven scrollen dan ze eigenlijk willen.

Blijven de likes uit? Dan leggen jongeren hun telefoon sneller weg dan volwassenen, maar blijven ze achter met een flinke dip in hun humeur. Het is alles of niets in de digitale speeltuin.

Volgens onderzoeker Wouter van den Bos zitten jongeren in een ontwikkelingsfase waarin ze extreem gevoelig zijn voor zowel beloning als afwijzing. Dat verklaart waarom ze soms impulsief gedrag vertonen of zich somber voelen door een app. Ze zijn op zoek naar hun identiteit en sociale verbondenheid, en in 2025 gebeurt dat nu eenmaal grotendeels online.

Tijd voor een nieuwe aanpak

De onderzoekers vinden dat het tijd is voor actie. Omdat de apps nu zo zijn ontworpen dat ze inspelen op die gevoeligheid, zijn er interventies nodig. Zo moet er minder focus op het aantal likes en meer op betekenisvol contact. Ook hoeven we jongeren niet te leren hoe een app werkt (dat weten ze wel), maar wel hoe ze hun emoties onder controle houden als die likes even uitblijven.

Het onderzoek laat zien dat we de unieke fase van de puberteit niet mogen negeren. Sociale media zijn geweldig voor de ontwikkeling, maar alleen als de 'like-druk' de mentale gezondheid niet overschaduwt.