Q&A met voormalig Miss Universe Nederland Stephanie Tency over trauma, plastische chirurgie en haar nieuwe boek

Je besluit om je verhaal zo bloot te leggen in Verborgen Verdriet is moedig. Wat was de aanleiding om nu jouw diepste ervaringen op papier te zetten?
Tijdens het schrijven van Verborgen Verdriet merkte ik hoe groot de afstand was tussen het beeld dat mensen van mij hadden en de werkelijkheid die ik jarenlang met me meedroeg. Het boek laat zien hoe ver ik kon afglijden wanneer liefde, bevestiging en controle met elkaar vervlochten raken.

De aanleiding om het nu te delen kwam toen ik voelde dat mijn verhaal niet langer iets was waar ik me voor hoefde te schamen, maar iets waarmee ik anderen kon helpen. Ik wilde laten zien dat herstel bestaat, dat er een weg terug is, ook als je jezelf volledig kwijt bent geraakt.

Was er een hoofdstuk of gebeurtenis die het moeilijkst was om op papier te zetten en welke was dat?
Het moeilijkst vond ik de stukken waarin ik moest teruggaan naar de momenten waarop ik beetje bij beetje mezelf kwijtraakte. Niet door één grote gebeurtenis, maar door kleine keuzes, kleine concessies, kleine stiltes waarin ik mezelf steeds verder naar de achtergrond duwde.

Het waren die scènes waarin ik terugzag hoe ik dacht dat ik liefde kreeg, terwijl ik eigenlijk langzaam vergat wie ik ooit was. Het voelde alsof ik elke keer een klein stukje van mezelf weglegde om de ander maar niet teleur te stellen.

Dat opnieuw onder woorden brengen was pijnlijk, maar ook nodig. Want juist door het op te schrijven, begreep ik hoe ik mezelf ben kwijtgeraakt en hoe ik mezelf weer heb teruggevonden.

In het boek beschrijf je diepe onzekerheid en een verstoord zelfbeeld. Wanneer begon je te beseffen dat je gevangen zat in een destructief patroon en hoe uitte zich dit?
Ik begon het te beseffen op het moment dat ik eerlijk durfde te kijken naar waarom ik bepaalde keuzes maakte, ook op het gebied van mijn uiterlijk. In het boek leg ik uit dat ik dacht dat cosmetische ingrepen mij zouden helpen om me sterker en zekerder te voelen. Maar juist doordat ik bleef ingrijpen, zag ik dat ik daarmee iets probeerde op te vullen wat eigenlijk van binnen zat.

Dat inzicht dat ik mijn uiterlijk bleef aanpassen terwijl mijn binnenwereld steeds stiller en kwetsbaarder werd, liet me zien dat ik niet vanuit zelfliefde handelde, maar vanuit onzekerheid. Op dat moment realiseerde ik me: dit gaat niet meer over mooier worden, dit gaat over mezelf kwijtraken. Dat was voor mij het kantelpunt. In de documentaire Misslukt zien we de impact van de cosmetische ingrepen.

Wat hoopte je dat kijkers daarvan zouden meenemen?
Ik hoopte dat kijkers zouden zien dat achter elke ingreep een verhaal schuilgaat, en dat het niet altijd gaat om “mooier worden”, maar vaak om pijn, onzekerheid en het zoeken naar houvast. Met Misslukt wilde ik iets openbreken: het perfecte plaatje doorprikken en een eerlijker, realistischer beeld geven van wat er echt achter schuilgaat.

Mijn grootste wens was dat jonge meiden zich minder alleen zouden voelen in hun onzekerheden, en dat vrouwen die hiermee worstelen zich gezien en gehoord zouden voelen. Als mijn openheid anderen helpt om anders naar zichzelf te kijken, zachter en met meer begrip, dan heeft mijn documentaire zijn doel bereikt.

Wat zou je jonge vrouwen willen meegeven die worstelen met druk, schoonheidsidealen of vergelijkbare keuzes?
Ik zou jonge vrouwen willen meegeven dat je niet hoeft te voldoen aan een ideaal dat nooit echt van jou is geweest. We zijn zo gewend geraakt om onszelf te vergelijken en om te denken dat ons lichaam een project is dat altijd beter kan. Maar je bent geen voor-&-na foto.

Neem de tijd om te voelen waarom je iets wilt veranderen. Als de motivatie uit liefde voor jezelf komt, is het een andere keuze dan wanneer het voortkomt uit angst, druk door socialmedia of onzekerheid.

Wat ik wil meegeven aan jonge vrouwen; praat erover met iemand die je vertrouwt, die niet oordeelt. Je hoeft het niet alleen te dragen. Jij bent al de moeite waard, precies zoals je nu bent.

Hoe kijk je bijvoorbeeld nu naar het gebruik van plastische chirurgie en wat zou je andere vrouwen willen meegeven op dit gebied?
Ik kijk nu heel anders naar plastische chirurgie dan vroeger. Ik ben niet tegen ingrepen, en ik geloof dat elke vrouw zelf mag bepalen wat ze met haar lichaam doet. Maar wat ik vooral heb geleerd, is hoe belangrijk het is om eerlijk te zijn over waarom je iets wilt veranderen.

In het boek beschrijf ik hoe ik ingrepen gebruikte als een manier om grip te krijgen op een gevoel van onzekerheid. Maar uiteindelijk merkte ik dat er geen operatie bestaat die de binnenkant heelt. Dat stuk moet je zelf doen, met tijd, met hulp en met zachtheid voor jezelf.

Aan andere vrouwen zou ik willen meegeven: neem geen beslissing vanuit haast, angst of vergelijking met anderen. Zorg dat je professioneel advies krijgt, dat je veilig blijft, en dat je de keuze maakt voor jezelf, niet voor de buitenwereld. Een ingreep kan een keuze zijn, maar het is nooit een oplossing voor een gebrek aan eigenwaarde. Dat begint van binnen.

Je hebt jarenlang in een destructieve relatie gezeten. Hoe herken je nu de signalen die je toen misschien negeerde?
Omdat ik al 2,5 jaar geen contact heb met mannen, zie ik dingen nu veel duidelijker. Ik hoef niets meer te verklaren of goed te praten. Als iets onrust geeft, niet zuiver voelt of mijn grenzen raakt, herken ik dat meteen. Het is simpel: als iets me energie kost in plaats van geeft, dan weet ik genoeg.

Welke misvattingen over jou of jouw leven hoop je met dit boek voorgoed te ontkrachten?
Ik hoop dat mensen zien dat ik meer ben dan het plaatje dat soms van mij bestaat. Niet iemand die alles maar laat gebeuren, maar iemand die stevig in haar schoenen staat en haar eigen keuzes maakt. Iemand die met positiviteit en humor door het leven gaat. Dat is wie ik echt ben.

Hoe kijk jij tegenwoordig naar jezelf, je lichaam en je verleden? Hoe kijk je bijvoorbeeld terug op je deelname aan de Miss Universe verkiezing?
Vandaag kijk ik met veel meer rust en mildheid naar mezelf. Mijn lichaam voelt niet meer als iets dat ik moet verbeteren, maar iets dat mij draagt en dat ik goed moet verzorgen. En mijn verleden zie ik niet meer als iets om me voor te schamen, maar als iets waar ik van heb geleerd.

Mijn deelname aan Miss Universe was een bijzondere periode, maar ook gewoon een hoofdstuk uit mijn leven. Ik kijk er met een glimlach op terug, maar het bepaalt niet wie ik nu ben. Ik ben vooral trots op de vrouw die ik sindsdien ben geworden: iemand die zichzelf beter begrijpt en veel eerlijker en liefdevoller naar zichzelf kijkt.

Als je één advies zou mogen geven aan de Stephanie van tien jaar geleden, wat zou dat zijn?
Ik zou haar zeggen: je mag stoppen met jezelf te bewijzen. Je bent al genoeg, al zie je dat zelf nog niet. Vertrouw op je eigen pad, wees zacht voor je fouten en durf eerder weg te lopen van alles wat je klein maakt. Het leven wordt zoveel mooier zodra je voor jezelf kiest.

Wat hoop je dat jouw boek betekent voor anderen die worstelen met mentale gezondheid, body image of destructieve relaties?
Ik hoop dat mijn boek voor anderen voelt als een klein beetje herkenning en ademruimte. Dat iemand die worstelt denkt: oké, ik ben niet gek en ik ben niet alleen. Als mijn verhaal ervoor kan zorgen dat iemand zachter naar zichzelf kijkt, hulp durft te vragen of een grens durft te trekken, dan is het het allemaal waard geweest.

En vooral hoop ik dat het laat zien dat je leven niet stopt bij een moeilijke periode. Je kunt altijd opnieuw beginnen, ook als het nog niet perfect voelt.