Onderzoek naar het vrouwenhart en het mannenhart: groot verschil in hoe ze reageren op topsport

Lange tijd werden afwijkingen in het hart van topsporters beoordeeld op basis van jawel, mannelijke data. Lekker makkelijk. Tenzij je vrouw bent, en je hart simpelweg volgens een ander script werkt. Sportcardioloog Harald Jørstad zegt het glashelder: “Een vrouw is geen kleine man. Als je alleen mannen als meetlat gebruikt, loop je het risico vrouwen verkeerd te diagnosticeren. We kunnen dan een gezond hart aanzien voor een ziek hart, of andersom. En dat kan letterlijk carrières breken.”

Bij mannen leidt topsport tot een dikkere hartspier én ruimere hartkamers. Geen paniek dus als het hart van een topsporter iets afwijkt van de ‘normale mens’. Bij vrouwen is dat anders: de hartkamers worden ook groter, maar de hartspier blijft dunner. Het geslacht bepaalt dus hoe het hart op sport reageert.

Niet alleen tussen mannen en vrouwen zijn er opvallende verschillen in hoe het hart reageert op intensieve training, ook per sporttak zien onderzoekers duidelijk variaties.

“Vrouwelijke duursporters, zoals wielrensters, hebben de grootste hartkamers en de meeste hartspiermassa, zelfs meer dan krachtsporters zoals turnsters,” vertelt Maarten van Diepen, arts-onderzoeker sportcardiologie bij Amsterdam UMC. “Dit laat zien dat de manier waarop het hart zich aanpast, mede afhankelijk is van het type fysieke belasting.”

In de media horen we vaker over hartproblemen bij mannelijke topsporters. Namen als Christian Eriksen en Daley Blind of wielrenners Nathan van Hooydonck en Wesley Kreder zijn geen onbekenden. Maar hoe zit dat bij vrouwen?

“Hartproblemen, zoals ritmestoornissen, zijn bij vrouwelijke topsporters nog weinig onderzocht,” zegt sportcardioloog Harald Jørstad. “Wat we wél weten, is dat deze problemen bij jonge vrouwen en vrouwelijke atleten minder vaak voorkomen. Sterker nog, overlijden door hartproblemen tijdens inspanning komt bij mannen maar liefst negen keer vaker voor dan bij vrouwen.”

Een verwijde hartkamer is bij sporters, man of vrouw, een normale aanpassing. “Een groter hartvolume betekent dat er meer bloed rondgepompt kan worden, waardoor sporters langer op hoge snelheid en kracht kunnen presteren,” legt Van Diepen uit.

Het is niet alleen goed nieuws voor de wetenschap. Ook sporters zoals waterpoloster Vivian Sevenich, die meedeed aan het onderzoek, profiteren direct. Bij haar leek eerst iets mis, maar dankzij deze nieuwe vrouw-specifieke inzichten bleek haar hart gewoon gezond. “Fijn dat mijn hart nu langs de juiste meetlat is gelegd,” zegt ze opgelucht.

De onderzoekers zijn nog lang niet klaar. Wat doet hormoonhuishouding met het sporthart? Wat gebeurt er na een topsportcarrière? Trainen vrouwen structureel anders dan mannen? De antwoorden komen eraan. En het mooiste? Deze kennis gaat niet alleen topsporters helpen. Ook fanatieke sportschoolgangers, bootcampers en halve marathon-lopers profiteren ervan. Want of je nu olympisch goud jaagt of gewoon een PR op de 10 kilometer: jouw hart verdient de juiste diagnose.