Nynke Nijman leert je alles over seks in haar boek ‘Schaamteloze Seks’

We kennen Nynke Nijman van haar boek De Relatie APK en van haar podcast Seks, liefde en relaties . Daarnaast is ze in de afgelopen jaren uitgegroeid tot een van de bekendste seksuologen en relatietherapeuten van ons land. Nu is Nynke terug met een nieuw boek. In Schaamteloze Seks leert ze ons alles over seks. Dat komt goed uit, want daar willen we alles van weten.

‘Ben jij helemaal honderd procent vrij in je seksualiteit?’, vraagt Nynke zich af. Misschien zijn er wel dingen waar jij je voor schaamt. Dat kan een fantasie zijn of een bepaalde voorkeur, je eigen lichaam of geluiden die je maakt. In haar nieuwe boek gaat Nynke in op hoe schaamte rondom seks ontstaat en hoe je dit kan loslaten. Op die manier kun jij je seksleven verbeteren. Want als je de schaamte kan loslaten, dan kun je pas echt bevrijdende vrijpartijen beleven, vindt Nynke. In haar boek komt ze met heldere uiteenzettingen, wetenschappelijke onderbouwingen en voorbeelden uit de praktijk. Wij delen het voorwoord uit haar boek.

Foto: Nathalie Hennis

Voorwoord

Dit boek is geschreven nadat ik tot in mijn diepste werd geraakt door de eenzaamheid en zelfhaat van een jongeman, als gevolg van schaamte voor zijn eigen seksualiteit. In de hoop dat er meer compassie komt voor ieders eigen seksualiteit. Want ze is oké, in welke vorm ze dan ook komt. De persoonlijke verhalen van mensen zoals jij en ik zullen de leidraad vormen van dit boek, in de wens seksualiteit een breder kleurenpalet te geven. Door de verhalen een plek te geven worden ze gelezen en herkend, waardoor veel meer vormen van seksualiteit worden genormaliseerd.

De laatste tijd realiseer ik me dat schaamte een enorme impact heeft op de manier waarop we onze seksualiteit vormgeven en steeds vaker komt dat naar voren in gesprekken met cliënten, vrienden en kennissen. Ook als ik naar mijn eigen seksualiteit kijk, zie ik steeds vaker welke rol schaamte daarin speelt of heeft gespeeld. Bijvoorbeeld op momenten dat ik het lastig vind of vond om mijn seksuele verlangens uit te spreken tegen mijn partner. En alhoewel een milde vorm van schaamte rondom seks en seksualiteit misschien altijd wel aanwezig zal zijn, vraag ik me af wat er zou gebeuren als we die schaamte (zo veel mogelijk) loslaten.

Schaamte belemmert namelijk intimiteit. Wat doet het met onze seksualiteit en de mate waarin we intimiteit kunnen ervaren? En tegelijkertijd: wat gebeurt er dan met de heteroseksuele, monogame norm zoals we die nu kennen in de maatschappij? Een norm waarin we voornamelijk heteroseksuele contacten zien, binnen monogame relaties. Een norm waarin we seks hebben met een bepaalde frequentie (namelijk drie keer per week), op een bepaalde manier (met enkel onze partner, en waarbij we altijd passie moeten voelen) en met zo min mogelijk hulpmiddelen (porno kijken is ordinair, en speeltjes zij een teken dat je niet goed bent in bed).

Kunnen we nog wel van een heteronormatieve, monogame seksuele norm spreken als we die norm uitdagen en gaan vormgeven gebaseerd op het daadwerkelijke seksuele gedrag en de seksuele verlangens van mensen? Maar eerst terug naar de schaamte. Schaamte is een gevoel dat een gevolg is van afwijzing. Wij wijzen onszelf of een ander af op basis van bepaalde normen en waarden waaraan niet wordt voldaan. Wanneer we afwijken van het beeld dat door onszelf of door onze omgeving is gecreëerd op basis van ideeën, boodschappen en overtuigingen, voelen we ons anders. Schaamte kan zich voordoen in bepaalde situaties, maar kan zich ook verschuilen in delen van wie wij zijn als persoon. Denk maar eens terug aan een moment waarop jij of een klasgenootje doorlekte in de klas door het menstrueren. Of het gevoel dat je kreeg toen je werd uitgelachen omdat je uitgleed op straat en het leek alsof iedereen naar je keek. Het gaat hierbij om het ongemak van de enige persoon zijn die in een bepaalde situatie iets vervelends ervaart. En ja, het is heel vervelend, maar het gaat ook weer voorbij.

Maar als dat gevoel niet zozeer situationeel gebonden is, en aan ons als persoon is verbonden, gaat het meer om schaamte waarover psycholoog Brené Brown zegt: ‘We voelen ons minder waard om van te houden.’ De schaamte die je voelt als je niet kunt voldoen aan het beeld van iemand die voortdurend alle balletjes hoog weet te houden. Het gevoel van falen. De schaamte die je met je meedraagt omdat jij binnen jouw familie de enige bent die gescheiden is. De schaamte die je voelt omdat je niet rouwt om het overlijden van je partner, maar dat je opluchting voelt na jarenlang lijden. De schaamte die je ervaart omdat het je niet is gelukt financieel onafhankelijk te zijn. Deze gevoelens van schaamte dragen mensen met zich mee, ongeacht de situatie waarin ze zich bevinden. Ze zullen niet altijd even sterk gevoeld worden, maar geven wel een gevoel minder waard te zijn om van te houden. Nu weet ik niet of seksuele schaamte ook altijd gaat over ‘het niet waard zijn om van te houden’, maar het gevoel minder waard te zijn, anders of afwijkend, is absoluut aanwezig. Bijvoorbeeld wanneer je dagelijks naar porno kijkt, je aan de buurman denkt als je seks hebt met je vrouw, of seksuele opwinding ervaart bij het zien of dragen van panty’s. Dat zijn dingen waarbij je kunt voelen dat je anders bent dan anderen, omdat zij hier geen ‘last’ van lijken te hebben. Als jij je seksualiteit koppelt aan je identiteit, bijvoorbeeld zoals sommigen doen bij homoseksualiteit, dan is de kans er wel dat je het gevoel hebt dat er iets mis met jou is als persoon en dat je het dus niet waard bent om van te houden. Let op: dit is niet wat ik vind, of waarbij ik zeg dat er iets mis is met jou, maar dit is wat jij zo zou kunnen ervaren. Het is ook een gevoel dat veel homoseksuele mannen ervaren als ze erachter komen dat ze homoseksuele gevoelens hebben in een zeer heteroseksuele wereld. Het complexe van seksualiteit, en schaamte rondom seksualiteit, is dat de bestaande norm bepaald wordt door: • Niet open zijn tegen elkaar, zoals over de seksuele problemen die we allemaal weleens ervaren, zoals erectieproblemen of moeilijk klaarkomen.

• De aanname dat vrienden die zo gelukkig zijn zeker weten een spetterend en geweldig seksleven hebben.
• Niet-helpende overtuigingen, zoals dat betalen voor seks typisch iets is voor wanhopige mannen en dat we allemaal altijd klaar moeten komen als teken van een geslaagde vrijpartij. (Spoileralert: zelfs zonder orgasme kun je een fantastische vrijpartij hebben. Wat mij betreft stoppen we met de focus op het orgasme!)
• Onvolledige of slecht uitgevoerde onderzoeken, zoals het onderzoek van een datingsite afgenomen onder hun tweehonderdvijftig werknemers, waarvan de conclusie is dat singles heel hard op zoek zijn naar seks, terwijl de werknemers die de vragenlijst hebben ingevuld niet single zijn.
• Stereotiepe beelden, zoals dat mannen altijd zin in seks hebben, altijd met seks bezig zijn en dat seks voor vrouwen nu eenmaal minder interessant is.

Er is een beeld gecreëerd van seksualiteit dat voor velen nauwelijks overeenkomt met hun eigen ervaringen. Deze ervaringen worden echter te weinig of helemaal niet gedeeld, waardoor er geen ruimte is om een ander beeld te vormen over hoe seksualiteit eruit zou kunnen zien.

Laat me daarbij direct aangeven dat er geen vast beeld is van seksualiteit. Seksualiteit is zo intens divers dat er geen beeld of idee is dat recht doet aan de diversiteit ervan. Het kleurt op zoveel verschillende manieren dat het nagenoeg onmogelijk is om dat allemaal te vangen en weer te geven. Dat is dan ook niet mijn intentie. Mijn intentie is om zo veel mogelijk mensen een boodschap mee te geven over hun seksualiteit (en die van anderen), de gevoelens van schaamte die zij ervaren, en de kwetsbaarheid die zij kunnen omarmen om hun eigen seksualiteit te kleuren.

De vraag die hierbij centraal staat is: wat zou er gebeuren met jouw seksualiteit als je alle belemmerende vormen van schaamte loslaat? Hoe divers zouden jouw verlangens, fantasieën en behoeften dan kleuren? Om de schaamte los te kunnen laten, is het belangrijk dat je weet hoe je kwetsbaarheid kunt integreren in jouw seksualiteit. Kwetsbaarheid gaat namelijk over het tonen van oprechte stukjes van jezelf, waarbij je de onzekerheid van een eventueel afwijzende reactie van jezelf of een ander kunt verdragen. Kwetsbaarheid gaat over eerlijkheid, maar schaamte ook. Bij schaamte probeer je de verlangens of fantasieën die voortkomen uit eerlijkheid echter te verbergen of te onderdrukken, terwijl je deze er bij kwetsbaarheid juist laat zijn. En zo zijn seksualiteit, schaamte en kwetsbaarheid voor zovelen van ons onlosmakelijk met elkaar verbonden. Ik zou willen zeggen dat dit bij iedereen zo is, maar aangezien seksualiteit zó divers is, durf ik die uitspraak niet te doen. Ik geloof dat er mensen zijn die alle facetten van hun seksualiteit zonder schaamte kunnen omarmen. En dat wil ik ook graag geloven, want dat betekent dat ze niet belemmerd worden door hun eigen schaamte, maar ook dat er hoop is voor al die mensen die schaamte en seks wél zo onlosmakelijk met elkaar verbinden.

In dit boek worden persoonlijke verhalen gedeeld over seksualiteit, schaamte en kwetsbaarheid. Deze verhalen zijn bedoeld om te normaliseren, om mensen een stem te geven en om nieuwe normen en waarden te vormen. Daarnaast vind ik het belangrijk om je een theoretische achtergrond mee te geven waarmee je zelf aan de slag kunt gaan, zodat het niet alleen de verhalen van anderen zijn die je hoort, maar zodat jouw eigen verhaal in beweging wordt gezet. Zoals al geschreven is seksualiteit dusdanig divers dat ze zich niet laat beschrijven in een boek. Maar we kunnen het wel heb ben over variaties in verlangens, fantasieën, bedpartners, monogamie, het gebruik van speeltjes, opwinding, angsten, fysieke mogelijkheden en gender. Daar spelen de overtuigingen, boodschappen en verwachtingen over seksualiteit een grote rol in. Net als de seksuele ervaringen die er zijn, de trauma’s en de hoogtepunten.

Laten we seksualiteit dus niet marginaliseren naar iets waarin ze niet tot haar recht komt, met als gevolg eindeloos veel remmingen, schaamte en ongemak. Als we aan seksualiteit toekennen wat ze verdient, zullen veel meer mensen zich erin kunnen herkennen. En pas dan kunnen we zien en ervaren hoe divers seksualiteit echt kleurt. Pas dan kunnen we de schaamte milder laten worden. Dus laat dit boek jou inspireren om jouw eigen seksualiteit opnieuw vorm te geven, te herdefiniëren of om het gesprek met een ander erover te beginnen. Deel dit boek met een ander, zodat we samen een nieuwe seksuele norm kunnen vormen. Eentje waarin schaamte je niet belemmert in het uiting geven aan je seksualiteit en waarin je je kwetsbaarheid mag tonen. Een norm die jou het vertrouwen geeft dat jouw seksualiteit er mag zijn, in al haar glorie. Seksualiteit in haar mooiste en meest veelzijdige vorm dus. Seksualiteit zoals iedereen die zou moeten mogen ervaren, wat helaas nog lang niet iedereen lukt.

Schaamteloze Seks

Het boek Schaamteloze Seks van Nynke Nijman is nu verkrijgbaar via ilvy.com .