Boeken lezen om je celstraf te verminderen? In Brazilië kan het echt

Het programma heet “Redemption through Reading” (Remição por Leitura), en het idee is even simpel als briljant. Voor elk goedgekeurd boek dat een gevangene leest en waar hij of zij een verslag over schrijft, wordt de straf met vier dagen verminderd. Per jaar mogen ze maximaal 12 boeken lezen voor dit programma, wat dus kan leiden tot 48 dagen strafvermindering per jaar. Niet verkeerd voor wat rustige uurtjes met Dickens, Shakespeare of zelfs Braziliaanse klassiekers.

De Braziliaanse overheid wil met dit initiatief twee vliegen in één klap slaan: recidive tegengaan en de intellectuele ontwikkeling van gedetineerden stimuleren. Volgens het ministerie van Justitie kunnen boeken niet alleen het gedrag in de gevangenis verbeteren, maar ook zorgen voor betere kansen op re-integratie in de maatschappij. En laten we eerlijk zijn: iemand die echt een moeilijk literair stuk heeft gelezen, denkt misschien voortaan iets sneller met z'n hersenen voordat die iets stoms doet..

Natuurlijk zijn er voorwaarden. Het boek moet vooraf worden goedgekeurd, het verslag moet voldoen aan bepaalde eisen, en plagiaat wordt niet getolereerd (daar gaat je copy-paste plan). Er is ook een commissie die bepaalt of het verslag daadwerkelijk iets zegt over begrip en reflectie. Je moet dus echt je best doen, maar hé, het levert wel bijna twee maanden eerder vrij zijn op. De verslagen die echt goed zijn, worden soms zelfs gebruikt als boekreview. Op deze manier worden de gevangenen door de maatschappij ook serieuzer genomen omdat iemand echt de tijd heeft gehad om het boek van voor naar achteren en andersom te kennen. Een eerlijke mening kun je dus sowieso verwachten als schrijver.

Het concept is zo interessant dat het wereldwijd aandacht trekt. In een tijd waarin gevangenissen vaak overvol zijn en re-integratieprojecten tekortschieten, biedt dit een verfrissende kijk op straf en herstel. Boeken als middel om mensen te transformeren, in plaats van alleen te straffen, wie had dat gedacht?

Dus, mocht je ooit in Brazilië de fout in gaan (niet doen, trouwens), dan weet je wat je te doen staat: stap de bieb in, pak een dik boek, en begin met lezen. Je celmaat zal misschien vreemd opkijken als je ‘Oorlog en Vrede’ openslaat, maar jij weet: elk hoofdstuk brengt je letterlijk dichter bij de vrijheid.