Slaap je slecht? Je brein ziet er letterlijk ouder uit

Een nieuw onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk keek naar de hersenscans van ruim 27.000 volwassenen tussen de 40 en 70 jaar oud. En wat bleek? Mensen die slecht slapen, hebben hersenen die een stuk ouder lijken dan hun echte leeftijd. Alsof je brein z’n eigen verjaardagskalender heeft, maar dan in turbo-stand.

De onderzoekers gebruikten AI om “hersenleeftijd” te bepalen. Op basis van meer dan duizend MRI-markers zoals krimp van hersenweefsel, dunner wordende hersenschors en kleine beschadigingen aan bloedvaten. Vervolgens vergeleken ze die met de slaapgewoontes van de deelnemers.

De conclusie was pijnlijk duidelijk: hoe slechter je slaappatroon, hoe ouder je brein lijkt. Elk punt minder op de ‘gezonde slaapscore’ kwam overeen met zes maanden extra hersenveroudering. Mensen met de slechtste slaapprofielen hadden gemiddeld een brein dat bijna een jaar ouder leek dan hun echte leeftijd.

De grootste boosdoeners? Een nachtbraker-chronotype (je weet wel, die “ik functioneer pas na middernacht”-types) en een slechte slaapduur. Te weinig of juist te veel slapen? Beide slecht nieuws voor je grijze massa.

Waarom is dat zo? Een deel van het antwoord ligt in ontstekingen. Slechte slaap verhoogt de ontstekingsniveaus in je lichaam, en dat is heel slecht voor je brein. Het beschadigt bloedvaten, versnelt de afbraak van hersencellen en zorgt ervoor dat giftige eiwitten zich ophopen. In dit onderzoek verklaarde ontsteking ongeveer 10 procent van het verband tussen slaap en hersenveroudering.

En dan is er nog de glymfatische schoonmaakdienst van je hersenen: een intern opruimsysteem dat alleen écht goed werkt als je slaapt. Slaap je slecht, dan blijft de rotzooi liggen, letterlijk.

Voordat je nu paniekerig naar je kussen rent: slaap is gelukkig te trainen. Simpele dingen helpen al enorm. Ga op vaste tijden naar bed, beperk cafeïne en schermgebruik, en zorg dat je slaapkamer donker en koel is. Je hebt het dus gelukkig grotendeels in eigen hand.