Eerste historische stukken opgedoken uit scheepswrak dat miljarden waard is

Een kanon, een paar goudstukken en een porseleinen beker: het zijn misschien kleine vondsten, maar ze markeren de start van een archeologische operatie die wereldwijd de aandacht trekt.

De San José vervoerde ruim elf miljoen goud- en zilverstukken en edelstenen toen het schip in 1708 werd aangevallen door de Britten. De lading, afkomstig uit onder meer de Potosí-mijnen in Peru en Bolivia, financierde destijds de Spaanse oorlogskas en was daarom ook een gewild doelwit

Eeuwenlang wist niemand waar het galjoen precies lag, tot Colombiaanse onderzoekers het in 2015 vonden op 600 meter diepte. De locatie blijft strikt geheim. Met op afstand bestuurbare robots worden nu voorzichtig de eerste objecten omhoog gehaald.

Dat de San José bol staat van de schatten, zorgt voor flinke discussie. Colombia en Spanje claimen beide eigenaar te zijn, maar ook een groep Amerikaanse duikers die zegt het schip al in 1982 gevonden te hebben, wil een deel. Daarnaast spreken de inheemse bevolkingsgroepen in Peru en Bolivia hun eigen recht uit. Zij stellen dat hun voorouders onder dwang het zilver en goud uit de mijnen haalden, en dus vinden ook zij dat ze, zeker van een van de vondst, eigenaar zijn.

Ondertussen benadrukken Colombiaanse onderzoekers dat het hen niet om het geld gaat, maar om de archeologische waarde. Hoe het schip precies zonk? Daar hopen ze ook eindelijk een antwoord op te vinden.

Hopelijk ligt er diep onder de golven nog een verhaal verstopt dat nóg kostbaarder is dan al dat goud.