Franse man vindt schat in tuin van €700.000, en mag het houden

De ontdekking werd in mei gedaan en direct gemeld aan de autoriteiten. De lokale gemeenteraad en de Direction régionale des Affaires culturelles (DRAC) concludeerden dat het geen archeologische vondst betrof, maar recent gegoten goud. De pakken bleken geproduceerd zo’n 15 tot 20 jaar geleden in de regio rond Lyon. Omdat alles legaal leek en de oorspronkelijke eigenaar overleden was, werd de eerlijke vinder toegestaan de buit te behouden.

Dit is letterlijk een ‘tuinvondst’ die je in je stoutste dromen nog niet zou doen. Geen schatkaart, geen piratenkist, gewoon een klusje in eigen tuin en poef, ineens eigenaar van een pot goud. En dan hoefde je nog niet eens naar het einde van de regenboog.

De man wilde een zwembad graven in mei dit jaar. Tijdens het graafwerk stuitte hij op zware metalen balken die uit de grond staken. Toen hij verder groef, kwamen de goudstaven en munten tevoorschijn. Elke goudstaaf had een serienummer, waardoor de herkomst achterhaald kon worden. Wat bleek? Ze waren gewoon gesmolten en gegoten door een bedrijf in de omgeving. Wie en waarom deze waardevolle schat daar was begraven, blijft een mysterie. De vorige eigenaar van het huis was overleden, en er zijn geen duidelijke documenten over een bewuste begrafenis van de waardevolle inhoud. Het kan gaan om spaargeld dat onder de radar werd opgeslagen. Het bestuur stelde vast dat omdat de vindplaats privéterrein was, de vinder het recht had de schat te houden. Het was geen openbare grond en geen erfgoedvondst, waardoor de standaardregels rond 'gevonden voorwerpen' in Franse wetgeving niet in volle breedte hoefden toe te slaan.

En dit is zeker niet het enige verhaal: over de jaren heen duiken geregeld speciale ontdekkingen op. Bijvoorbeeld een Frans stel in de Loire die in hun tuin goudstaven vonden ter waarde van bijna €800.000, maar later door de rechter werd verplicht ze terug te geven aan de voormalige eigenaars van het huis. Dit koppel had niet zoveel geluk als de gelukkige zwembadgraver.

Als zo’n schat van zo’n €700.000 in Nederland gevonden zou worden, lopen de zaken net iets anders. Volgens het Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de meldplicht voor bodemvondsten moet je meldingen doen van oude verborgen vondsten, dat valt onder de term “schat” in het Burgerlijk Wetboek. De ontgraving kan dus niet zomaar blijven bij “vinden = houden”. Vaak gelden er afspraken dat de vinder én de grondeigenaar samen aanspraak kunnen maken op de waarde. Bovendien komt de vondst mogelijk in het publieke domein of wordt tenminste onderzocht door archeologen, wat inhoudt dat je niet automatisch kunt beslissen wat ermee gebeurt. 

Het dilemma blijft dus, bij het vinden van een schat: melden of zwijgen?