Slecht nieuws voor avondmensen: je brein gaat sneller achteruit

Onderzoekers van het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) hebben slecht nieuws voor de avondmensen. Zij gaan er op cognitief vlak namelijk sneller op achteruit dan ochtendmensen. Wat dat precies inhoudt? Dat leggen we je even uit.

Onderzoekster Ana Wenzler bekeek het slaapritme van zowel extreem vroege als extreem late slapers en natuurlijk alles daar tussenin. Daarna onderzocht ze hoe deze mensen scoorden op cognitieve functietests, zowel nu als tien jaar geleden. De conclusie was duidelijk: wie laat naar bed gaat, gaat er cognitief sneller op achteruit.

Hoe dat komt? Daar zit wel degelijk een logische verklaring achter. Een groot deel van de mensen die laat naar bed gaan, doet dit omdat ze roken, alcohol drinken of ongezond eten. En dat zijn nou net dingen die vaker laat op de avond gebeuren. ''In ons onderzoek zagen we dat ook terug: avondmensen roken en drinken vaker en bewegen minder. 25 procent van het risico op cognitieve achteruitgang kunnen we uit ons onderzoek verklaren door roken en slecht slapen”, zegt Wenzler in het AD.

Vooral bij hoger opgeleide mensen was er een significant verschil. Dat komt waarschijnlijk door het ritme dat zij hanteren. ''Het zijn vaak mensen die ’s ochtends vroeg naar hun werk moeten en dus vaker te weinig slapen”, denkt Wenzler. Hierdoor krijgen de hersenen onvoldoende rust. Onderzoekers vermoeden dat lager of middelbaar opgeleiden vaker een baan hebben waarbij ze beter rekening kunnen houden met hun slaapritme denk bijvoorbeeld aan mensen in de horeca of nachtbewakers.

Wie te weinig rust pakt, grijpt sneller naar slechte gewoontes. Een borrel of een sigaret om even tot rust te komen in alle hectiek ligt dan al gauw voor de hand. En die slechte gewoontes vergroten op hun beurt weer de kans op cognitieve achteruitgang. Alles hangt dus met elkaar samen. ''Het zou mooi zijn als er meer rekening wordt gehouden met avondmensen die nu vroeg moeten werken, bijvoorbeeld door hen de mogelijkheid te geven later te starten”, benoemt Wenzler.

Vaak zijn mensen van nature een ochtend of een avondmens. Dat is iets wat je niet zomaar aan jezelf kunt veranderen. Je kunt wel eerder in je mandje gaan liggen, maar je lichaam moet dan wel het juiste slaaphormoon aanmaken om ook echt in slaap te vallen. Onderzoekers raden dan ook af om je lichaam structureel tegen te werken.

De bevindingen van Wenzler maken deel uit van een grote landelijke studie: het BIRD-NL-project. Daarbij wordt gekeken hoe we dementie kunnen voorkomen. Onderzoekers proberen te achterhalen wie er sneller dementie krijgt, en waarom.

Op dit moment wordt ook onderzocht of avondmensen sneller dementie kunnen ontwikkelen, maar daar is nog geen antwoord op. ''Met ons onderzoek hopen we hier meer over te weten te komen. Dat helpt ons uiteindelijk om mensen onderbouwde adviezen te geven over hoe je dementie kunt proberen te voorkomen”, aldus Wenzler.

Iedereen is anders. De een houdt van de ochtend, de ander van de avond. Zorg ervoor dat je het leven leidt dat bij je past, maar probeer wel zo gezond mogelijk te leven. Dan komt alles goed.