Q/U met seksuoloog Nynke Nijman over seksproblemen, relatietherapie en pornobeurzen

Manusje van alles
Ik werk als therapeut, seksuoloog en relatietherapeut. Ik heb een master in klinische psychologie, gezondheidspsychologie, relatietherapie en seksuologie, maar ook een specialisatie in de EMDR. Dat is een hele gave vorm van traumatherapie. De basis van wat ik doe zit in de psychologie, waarbij de focus ligt op seks en relaties. Ik werk drie dagen per week in een praktijk waar ik cliënten help. Maar ik heb schrijven ook altijd ontzettend leuk gevonden. Zo heb ik in ilvy.com mijn eigen platform opgericht. Daar proberen we allerlei onderwerpen ter sprake te brengen ter bevordering van seksuele en relationele bekendheid. Daar zit ook weer een YouTube-kanaal aan vast, dat zich weer richt op de seksuele voorlichtingskant. En ik heb een podcast waarin ik in elke aflevering met iemand praat over liefde, seks en relaties. Bijvoorbeeld met bekende Nederlanders, zorgprofessionals, een pornofilm-producente, de organisator van erotische feesten, maar ook met drie vriendinnen. Afgelopen jaar verscheen mijn boek De Relatie APK, een boek voor iedereen met relaties, gericht op de partnerrelatie, maar vrijwel alles is van toepassing op je andere relaties.

Het werk is er eigenlijk met de paplepel ingegoten. Mijn vader is professor in de urologie. Als je urologische problemen hebt, heb je vaak ook seksuele problemen. Maar ook bij de geslachtsbepaling van een pasgeboren kindje is zijn aanwezigheid nodig. Mijn moeder is de eerste geregistreerde bekkenfysiotherapeut in Nederland geweest. Dat gaat allemaal over hetzelfde lichaamsgebied. Mijn moeder kwam ooit met een heftig verhaal over een vrouw die in haar jeugd misbruikt was, maar dat thuis niet kon vertellen. Toen wist ik wat ik wilde worden: degene zijn die het gesprek met zo’n vrouw aangaat om haar te helpen.

Er heerst nog altijd een onwijs groot taboe op seks. Dat hoeft er van mij ook niet helemaal af, want ergens mag dat wel. Waar het mij om gaat is dat mensen comfortabel genoeg zijn met hun eigen seksualiteit in relatie met hun partner. Niet iedereen hoeft het van de daken te schreeuwen, het is veel belangrijker dat je op dit gebied aandacht aan jezelf geeft. Het bespreken van seksuele voorkeur en relaties zou geen taboe moeten zijn. Het is oké als je niet alles weet. Met de jaren kun je leren en kun je ontdekken in seksualiteit en relaties.

Ik vind het leuk om mensen te verbazen met mijn kennis. In gesprek met anderen kom ik er achter dat ik een boel weet dat andere voor het eerst horen. Als ze dan nadenken over hun eigen seksualiteit en relaties zie je dan allerlei ‘aha momentjes’. Maar het verbaast mij vaak ook wel weer dat er dus zo veel niet bekend is bij mensen, dingen die in mijn beleving tot basiskennis behoren.

Pornobeurs
Ik heb heel veel gezien. In de praktijk gaat het er netjes aan toe en vindt gesprekstherapie plaats, dit zal niet anders zijn dan in veel andere psychologie praktijken. Maar ik bevind me in een luxe positie doordat ik met mijn werkzaamheden en netwerk voor ilvy.com regelmatig uitgenodigd wordt voor van alles en nog wat. Zo heb ik erotische feesten bezocht en ben ik naar de AVN Expo in Las Vegas geweest. Dit is de grootste pornobeurs ter wereld geweest . Ik ben uitgenodigd voor officiële BDSM avonden, maar voer ook gesprekken met escort dames en heren. Ik heb door een samenwerking met Pabo toegang tot alle erotische producten op de markt, maar ik word ook uitgenodigd op avonden waarbij slachtsoffers van seksuele afpersing centraal staan. Dit alles helpt weer in de praktijk als ik met cliënten praat. Als zij vragen hebben of iets willen ontdekken, kan ik heel veel antwoorden of in ieder geval zoek richtingen geven.

BDSM heeft maar voor een deel te maken met seks. Het belangrijkste gedeelte heeft er veel minder mee te maken. Het is een spel met emoties dat gaat over vertrouwen. Je moet erop kunnen vertrouwen dat de ander goed omgaat met jouw grenzen. En ja, daar kunnen seksuele handelingen bij komen kijken. Veel vaker is dat voor mensen niet nodig. Het is een machtsspel. Onderdanig versus dominant. Het is ook een misvatting dat de dominante de macht in handen heeft. Dit is juist in handen van de onderdanige. Díe bepaalt de grenzen. Binnen die grenzen heeft de ander zijn speelgebied. Bij BDSM is juist de rolverdeling, en het aspect van vertrouwen heel belangrijk. Er moet altijd consensus zijn, dus instemming, binnen het spel. ‘Safe, sane, & consensual’ zeggen ze zo mooi in het Engels. Dat zijn de voorwaarden waarbinnen BDSM kan worden vorm gegeven.

Ik geloof dat jij een keus kan maken voor monogamie op het moment dat het voor je partner (en jou) belangrijk is. Maar ik geloof ook dat iedereen in staat is om in de verleiding te kunnen raken. Het gaat om de keuze die je maakt. Je kan de verleiding op zoeken, maar als die verleiding er eenmaal is kun je altijd nog de keuze maken om er niks mee te doen, omdat je weet dat jij je partner daar heel veel pijn mee kan doen. We weten echter wel dat als we eenmaal in de verleiding zijn gekomen, het veel lastiger is om een verstandige keus te maken, simpelweg doordat we al stofjes aan maken, gekoppeld aan spanning of seksuele opwinding, waardoor we eerder voor een korte termijn beloning gaan, dan dat we denken aan de langer termijn gevolgen ervan. Probeer dus vóór het moment van verleiding al verstandige keuzes te maken te gunste van je partner en relatie.

Monogamie II
Waarom vind jij monogamie belangrijk? Is dat omdat je bang bent om je partner kwijt te raken of om andere redenen? En waar ben je dan bang voor? Of wat zou die ruimte juist kunnen toevoegen? Ik vind het heel gaaf om dat met mensen te onderzoeken op het moment dat ze daar samen goed genoeg voor zijn. Er is heel veel mogelijk als de basis sterk is.

In de westerse samenleving worden we opgevoed met het idee: je hebt een relatie met je partner en diegene is de enige die er toe doet. Als je vreemdgaat heb je een probleem met je relatie. Dit is niet iets waarmee je intrinsiek geboren wordt, maar wat vanuit de maatschappij als boodschap wordt overgebracht. Het is wel mens eigen om ons aan iemand te hechten, die ons heel erg dierbaar is, maar in de loop der jaren zijn we ons zo gaan identificeren met onze relatie en onze partner, dat we bijna lijken te vergeten dat er ook andere mensen mogen zijn waar je een beroep op doet. We willen het tegenwoordig allemaal bij onze partner vinden, en als we dan in een verleidelijke situatie komen met een ander, of we voelen een bepaalde klik met een ander dan je partner, dan trekken we onze relatie in twijfel. Terwijl die momenten (nog even los van hoe je erop handelt)er best mogen zijn, ook naast jouw eigen gelukkige relatie.

Er zit wel wat beweging in. Er is groei voor open relaties, relaties met meer vrijheden, seksclubs, hele online werelden, datingapps, noem allemaal maar op. Maar niet alle relaties kunnen die ruimte verdragen. Als individu en als stel moet je sterk in je schoenen staan en je eigen kwetsbaarheden kennen, dat je daar heel goed mee om moet kunnen gaan voordat je zo’n stap zet.

Heel veel mensen streven een monogame relatie na en kennen dat als enige optie. Daar is helemaal niks mis mee., sterker nog, het is voor veel mensen de enige relatievorm die zij zouden moeten willen. Alleen hoop ik dat mensen daar zichzelf niet mee te kort doen, want er zijn ook nog andere opties. Heel veel mensen zeggen: als mijn partner vreemdgaat dan kan hij zijn spullen pakken en is het klaar. Opvallend is dat als dat eenmaal gebeurt, het in de praktijk vaak nog helemaal niet klaar is. Die zijn er dan helemaal niet aan toe om zomaar een relatie te beëindigen en ze komen er dan vaak achter dat een relatie gaat om veel meer dan alleen de seksuele intimiteit met hun partner.

Het is belangrijk dat je voor jezelf nagaat: wat heb ik nodig? Hou zou ik dat binnen mijn relatie kunnen vormgeven? Voor de een is dat een volledig monogame relatie, voor de ander betekent dat meer vrijheden. Dat kan zich uiten in frequent afspreken met een ander, online contacten of het bezoeken van erotische feesten. Dat is voor iedereen anders. De een heel frequent, de ander die heeft al genoeg aan het idee dat hij de vrijheid heeft om een keer een avontuur aan te gaan als hij of zij iemand ontmoet.

Liefde vs seks
Zijn liefde en seks twee verschillende dingen? Ze kunnen allebei los van elkaar bestaan, maar ook al heb je seks met je jezelf, een one night stand of scharrel zonder serieuze relatie, dan zit daar misschien ook altijd wel een vorm van liefde in. Liefde naar jezelf dat jij het jezelf gunt, dat jij mag genieten van seks, dat jij die behoefte mag vervullen zonder daar een oordeel over te hebben. Dat is een andere vorm van liefde. Daarnaast zal je gedurende het moment, al ben je nog zo dronken, altijd ergens wel een beetje liefde ervaren. Er is altijd een stukje verbinding met de persoon met wie je seks hebt, al is het nog zo vluchtig. Dat is voor mij ook liefde. Dus ja, het zijn wel twee verschillende dingen, maar tijdens seks zit, mits er sprake is van wederzijdse instemming (!), altijd een stukje liefde in verscholen.

Te vroeg klaarkomen en erectieproblemen zijn de meest voorkomende seksuele klachten bij mannen. Interessant ding waar we een beetje beweging in zien komen is het punt dat mannen helemaal niet altijd zin in seks hebben. In de maatschappij worden we opgevoed met de boodschap: mannen hebben heel veel zin in seks en denken de hele tijd aan seks. Veel mannen worden daar onzeker van. Die denken: wat is er mis met mij als ik dat niet heb? Maar dat is heel gezond gedrag.

Door social media zie je veel genuanceerdere beelden. De media wordt versnipperd, daardoor zie je meer kleinere partijen met andere motieven en initiatieven hun boodschap versturen. De grote partijen met het grote bereik houden heel vaak het stereotype in stand.

Vonk in de slaapkamer
Elk stel is anders. Belangrijk is de vraag: hoe belangrijk is seks, of de afwezigheid van seks, in jullie relatie? Ik spreek stellen die doen het een keer per 4 a 5 maanden. In gesprekken wordt dan duidelijk dat ze daar allebei eigenlijk wel oké mee zijn. Maar vanuit de maatschappij wordt een beeld gecreëerd dat je het minstens elke week een keer moet doen. De afwezigheid van seks is niet zo belangrijk als dat wij het hebben gemaakt. Het gaat erom wat jij belangrijk vindt.

Investeren
Heel veel mensen vergelijken hun relatie van een paar jaar met de beginperiode van hun relatie. Dan investeer je onwijs veel tijd in elkaar. Je staat continu aan. Je zorgt dat je er goed uitziet, lekker ruikt en gewassen bent. Dat je klaar bent voor de mogelijkheid om seks te hebben. En als je niet bij elkaar bent, zit je continu in dat voorspel. Gedurende een relatie ga je dat steeds minder doen. Dan wordt het vanzelfsprekender dat je elkaar vaker ziet. Dat je op de bank hangt in plaats van iets leuks doen in een gezellige omgeving.

Vakantieseks
Mensen die samenwonen die denken: ik ben vanavond een beetje moe, misschien komt het morgen wel. In plaats van dat je denkt: wij zien elkaar twee keer per week, dan zorg ik dat ik tijd heb voor die ander. Dat is iets wat we veel te weinig doen. We gunnen onszelf niet meer de tijd, de investering in de relatie zoals we dat in het begin wel deden. Op vakantie is het er dan opeens wel. Je hoofd is leeg, je hebt aandacht voor elkaar, je leeft in het hier en nu, geniet van het mooie weer, gaat lekker uit eten, doet leuke dingen en bent ontspannen. Dan heb je dus veel meer aandacht voor je relatie waardoor seks ineens weer een optie is en het dus veel makkelijker is om te initiëren.

Relatie APK
Ik zou eigenlijk een boek over seks schrijven, maar het leek me goed om eerst een boek over relaties te schrijven. Het gaat over alle facetten waar je mee te maken krijgt in een relatie. Hoe zorg je ervoor dat jouw relatie je eigen relatie blijft? Dat kan op hele subtiele manier door op dagelijkse basis aandacht te blijven geven aan je relatie. Je kunt voorkomen dat je na tien jaar denkt: wat is er nou eigenlijk gebeurt? In het boek geef ik tips over hoe je met problemen kan omgeven, over vergeven en jezelf kwetsbaar opstellen. Over intimiteit en seksualiteit. Over voor- en tegenspoed. Maar ook wanneer je mag stoppen met doorgaan. Met het boek probeer ik bewustzijn te creëren binnen de relatie en te zorgen dat de relatie bij jou blijft passen.

Tekst: Chris Riemens Beeld: Nathalie Hennis voor Pabo.nl by Beate Uhse