We spraken Guido Weijers over de oudejaarsconference
Het is inmiddels een begrip die zo diepgeworteld in onze samenleving zit als oliebollen eten, broden astronauten afsteken en carbid schieten: de oudejaarsconference. Sinds 1954 zijn Wim Kan en Freek de Jonge met elf optredens de onbetwiste koplopers, maar in de verte komt Guido Weijers de kopgroep bestormen. Dit jaar gaat hij voor de achtste keer het jaar op komische wijze bespreken. En ook nog eens live, wat alleen Herman Finkers en Claudia de Breij eerder aandurfden. Wij spraken met de Bredase cabaretier over de voorbereiding, Youp van ‘t Hek en de malle dingen van afgelopen jaar.
Hé Guido! Wat ben je aan het doen?
Ik ben onderweg naar Emmen. Morgen ga ik door naar Groningen, overmorgen naar Apeldoorn en dan nog twee dagen naar Gouda. Elke avond nieuwe grappen uitproberen, teksten uit mijn hoofd leren, nieuwe visuals inpassen en aan de conference schaven totdat ‘ie perfect is. Op oudejaarsavond moet alles perfect zijn.
Jij gaat voor de 8e keer de oudejaarsconference doen. Was 2017 een leuk jaar?
Van de acht conferences die ik nu heb gemaakt was 2017 absoluut het saaiste jaar, maar het wordt wel mijn beste conference. Ik zit dit jaar meer op het randje dan ooit. Het is volledig non-conformistisch, ik pas me niet aan. Het is recht voor z’n raap zonder concessies en er wordt heel veel gelachen.
Klinkt goed. Je gaat dit jaar voor het eerst live de conference doen. Alleen Herman Finkers en Claudia de Breij hebben dat in het verleden aangedurfd. Is dat extra spannend?
Ik vind het vooral heel erg gaaf. Het enige waar ik heel erg op moet letten is de tijd. Ik voel wel een extra mannetje over mijn schouder meekijken. Het moet echt om 12 uur klaar zijn, want dat aftelmoment kun je niet even opnieuw doen. Het is ook wel leuk om zo precies daarnaartoe te werken. Ik zit wel in een keurslijf van de tijd, maar heb wel de vrijheid om te improviseren. Het feit dat het live is doet me niet zoveel. Mijn enige doel is die 1.000 man in het Oude Luxor, die moeten gesloopt worden. Zij moeten een topavond hebben en heel hard lachen. Als dat gebeurt dan is het aan de regisseur om het mooi op tv te brengen.
Hoe vaak oefen jij je oudejaarsconference?
In 2006 speelde ik ‘m 15 keer, maar als het straks 31 december is heb ik ‘m zo’n 75 keer in de try-out gespeeld. Dat in vier maanden tijd, dus ik speel zo’n vier a vijf keer per week. Dat is heel pittig, maar tegelijkertijd kun je mij ook geen groter plezier doen dan mij voor een zaal zetten en mensen laten lachen.
Wat is het moeilijkste aan een oudejaarsconference?
Dat is een bepaalde discipline om niet zelf je onderwerpen te kiezen, maar het te doen met de actualiteiten van het jaar. Ik vind het een fijne tak van sport. Hele andere vorm van cabaret, maar wel een tak die mij goed ligt. Je wordt gedwongen om overal iets grappigs van te maken. Dat vind ik gelijk ook het leukste om te doen. Je wordt uitgedaagd. De ontwikkeling bij mezelf is ook mooi om te zien. Ik word inhoudelijk steeds sterker en er wordt nog meer of nog beter gelachen.
Kun je wat grappige nieuwsfeitjes noemen van afgelopen jaar?
Wat ik probeer is zware onderwerpen grappig te maken en grappig klein non-nieuws een betekenis te geven. Als ik het heb over de panda’s die naar Nederland zijn gekomen, duik ik daarna samen met die panda’s de diepte in. Waarom willen we wel panda’s redden, maar niet de wereld? Maar als ik het over iets groots heb als #MeToo, dan trek ik het weer naar mij persoonlijk om het wat luchtiger te maken. Dat zorgt voor verrassende invalshoeken.
Hoe bereid je je voor op een oudejaarsconference?
Rond 1 juni ga ik eens kijken wat er de eerste zes maanden is gebeurd. Dan spit ik wikipedia pagina’s door en lees ik alle kranten en websites. Dan maak ik een eerste versie. In juli en augustus ben ik echt aan het schrijven. Soms met vrienden, maar veelal alleen. Vervolgens ga ik met een vriend van mij een week naar Schotland en op 1 september moet de eerste versie klaarliggen. Dat is de samenvatting van de eerste acht maanden. Daar ga ik vier maanden lang het theater in en gaan we er elke dag aan schaven en aanvullen met wat er in de laatste vier maanden gebeurt. Ik pak als rode draad niet het nieuws, maar meer de tijdsgeest of iets wat me opvalt aan 2017.
Hou zou je 2017 omschrijven?
Wat mij zelf heel erg opvalt is dat het de definitieve doorbraak is van social media. Niet in de zin dat iedereen Facebook heeft, maar in tv-programma’s zie je tegenwoordig geen bekende sporters of acteurs meer, maar vloggers en YouTubers. Iets anders is je tegenwoordig alles wat je koopt online moet beoordelen. De film die je hebt gezien moet je op IMDB raten, de pizza moet je sterren geven, de bos bloemen die je hebt verstuurd moet je beoordelen, het overhemd dat je hebt gekocht, je Uber chauffer en de chauffeur jou als passagier. Alles wat je doet moet je beoordelen, de sociale controle wordt steeds meer online toegepast. Vroeger zei je tegen iemand dat je hem of haar tof vindt, tegenwoordig moet je alle foto’s liken om te laten zien dat je iemand leuk vindt.
Wat vind je van die constatering?
Voor mijn voorstelling is het heel grappig. Tot nu toe is het prima en gaat het allemaal automatisch. De vraag is: waar stopt het? Gaan we straks bij sollicitaties nog wel mensen uitnodigen die minder dan 500 Facebookvrienden hebben? Als ik morgen een pizzeria in de stad open, dan zorg ik eerst dat ik een vernietigende review schrijf over de drie andere pizzeria’s. Je kunt dat ook fout inzetten. Je moet op Netflix Black Mirror seizoen 3 aflevering 1 maar eens checken, die gaat volledig over de ratingsmaatschappij.
Bij wat voor gebeurtenissen gedurende het jaar spring jij een gat in de lucht?
Bijvoorbeeld bij zoiets als het Europees kampioenschap van het Nederlands vrouwenvoetbalelftal. Mooi om iets van te vinden, zeker nu het met de mannen niet zo goed gaat. Verder heb je het eierschandaal, de panda’s, Patricia Paay, het akkefietje met Erdogan. De verkiezingen zelf. Thierry Baudet, maar ook Jesse Klaver. Tom Dumoulin die de roze trui in de Giro won. Max Verstappen. Michael van Gerwen. Er is zoveel waar je uit kunt putten.
Wordt het ook persoonlijk of alleen maatschappelijk?
Het is wel mijn mening, maar ik heb het niet over mijn persoonlijke leven. Ik pak wel echt de actualiteit als aanleiding. Ik pak 2017 bij z’n kladden en ik wil dat jaar helemaal uit elkaar trekken. Ik ben laatst bij Youp van ’t Hek geweest. Die heeft een mooi verhaal dat hij naar de kroeg gaat en twee vrienden tegenkomt en daar vermengt hij de actualiteit in. Ik hop van actualiteit van actualiteit. Maar het is wel mijn mening, waar ik overigens geen enkele pretentie mee heb.
Het lijkt ons behoorlijk spannend om zo op een podium te staan in wetenschap dat er miljoenen mensen meekijken. Heb je wel eens een black-out gehad?
Ja, maar niet dat ik niet meer weet wat ik moet zeggen. Wel dat ik de volgorde door elkaar haal. Dan moet ik echt heel goed zoeken in mijn hoofd. Ik heb geleerd dat je alles meteen moet benoemen, anders ga je nat. Als jij de tekst kwijtraakt, zeg het hardop. Theater is zo eerlijk, je kunt niet doen alsof het niet gebeurt. In het theater is onzichtbaar liegen onmogelijk.
Hoe zorg je voor de focus?
Het feit dat ik ‘m zo vaak kan spelen zorgt dat die show helemaal in m’n systeem zit. Normaal gesproken ben je op de dag van de uitzending ’s middags aan het repeteren, doe je nog een loopje voor de camera en wordt het licht goed afgesteld. Op het eind van de dag ben je gesloopt en dan moet je nog beginnen. Dat probeer ik te voorkomen, dus ik ga lekker relaxen, krantje lezen en nog wat laatste grappen erbij schrijven. Ik vind het ook leuk om te bewijzen dat het live is. Het is natuurlijk spannend, maar ik doe dit ook al vier maanden vijf keer per week.
Zijn er ook onderwerpen die te zwaar zijn om aan te snijden?
Nee. Over elk onderwerp, hoe zwaar ook, moet het mogelijk zijn om te lachen. Hoe zwaarder het onderwerp, hoe beter de grap moet zijn. Humor is ook een vorm van relativeren. Het kan een andere kijk op zaken geven, verlichten of juist de deur open zetten voor een boodschap. Als je iemand hard laat lachen, dan heeft hij geen controle. Dan kun je ook een vervelende waarheid naar binnen schuiven.
Wie is wat jouw betreft de koning van de oudejaarsconference?
Youp van ‘t Hek. Toen ik 12 jaar oud was zag ik voor het eerst Youp op televisie. Ik keek en kijk altijd op tegen Youp. Nou moet ik wel eerlijk zeggen dat ik in 2014 mijn show inhoudelijk beter vond dan de conference van Youp. Daarmee zeg ik niet dat ik mezelf een betere cabaretier vind dan Youp. Bij Youp is het veel godverdomme dit en godverdomme dat. Bij mij wordt iets vaker gelachen om de grap zelf of om de ongemakkelijkheid van de situatie. Youp is altijd mijn grote voorbeeld geweest en ik vind het fantastisch hoe hij na zoveel jaar nog aan de top staat. Ik vind hem de koning in cabaretland, maar niet meer de koning van de oudejaarsconference.
Hoe belangrijk zijn kijkcijfers voor jou?
Iedereen om me heen begint erover dus in die zin is het wel ding. Voor mijzelf gaat het om die 1.000 man in het Oude Luxor. Verder is NPO1 een zender die drie keer groter is dan RTL. Ook hebben wij één keertje reclame tussendoor. Ik ga me qua kijkcijfers echt niet met een zender vergelijken die drie keer groter is. Ik vind het mooi als er meer dan een miljoen mensen kijken.
Wie zou jij graag nog een keer de oudejaarsconference zien doen en waarom?
Oei, goeie vraag. Ik weet van Theo Maassen, Herman Finkers en Claudia de Breij dat ze het een zware opgave en een grote taak vonden. Die waren gesloopt, dus ik wil andere mensen er niet mee opzadelen, maar als ik iemand moet kiezen dan zeg ik Lebbis, oftewel Hans Sibbel. Ik ben het heel vaak eens met wat hij zegt en hij heeft een verrassende kijk op zaken. Ik heb altijd het idee dat hij vertelt wat hij vindt en dat dan toevallig grappig is. Dat is een fijne vorm van cabaret. Sinds hij solo is gegaan vind ik hem echt waanzinnig ontwikkeld en een van de beste cabaretiers van Nederland.
Wat vind je van het fenomeen van oud & nieuw eigenlijk?
Ik moet zeggen dat ik steeds minder heb met feestdagen en dagen met een bepaalde stempel, dus ik ben heel blij dat ik die avond mag werken. Ik vind het leuker om voor de jaarwisseling 1.000 man een toffe avond te geven, dan dat ik met tien man op de bank oliebollen ga doorgeven.
En na je show mag je flinke vuurwerkklappers afsteken hè?
Ik mag inderdaad om 12 uur samen met burgemeester Aboutaleb de grootste vuurwerkshow van Nederland ontsteken in Rotterdam. Ik vind het wel slim om op een paar plekken in de stad dik vuurwerk af te steken, dan kun je groot uitpakken. Ik weet niet of er een vuurwerkverbod tegenover moet staan, maar ik denk dat mensen vanzelf liever naar iets groots georganiseerds gaan kijken dan dat ze zelf gaan aanklooien met vuurwerk.
De oudejaarsconference van Guido Weijers check je op 31 december om 22:00 op RTL 4
Tekst: Chris Riemens
Beeld: Loens Media
