Rafael Nadal, koning van het gravel en nu de (gedeeld) beste aller tijden

De gravelkoning is geboren in Manacor, een klein stadje op het Spaanse eiland Mallorca. Hoewel zijn ouders niet per se gelinkt zijn met het sportwereldje, is dat voor zijn ooms wel anders. Eén oom (Miguel) is een gepensioneerde voetballer en is uitgekomen voor Barcelona en het nationale elftal, de andere oom is een tenniscoach, die hem al op 3-jarige leeftijd met een racket liet spelen op de baan.

Dat kleine Rafa balgevoel had, werd al op vroege leeftijd duidelijk. Op zijn achtste leeftijd won hij al zijn eerste tennistoernooi. Maar niet alleen met een racket was 'ie behendig, de bal kleefde ook aan zijn voeten. Hij mocht dan ook een veelbelovend voetbaltalent zijn, daar ging Ome Toni mooi niet mee akkoord. De tenniscoach liet hem harder trainen en maakte hem hard voor als hij ooit aan de top zou komen, daar had hij soms nog een hard hoofd in. "Van kleins af aan trainde Rafael elke dag van zijn leven alsof er een tennistoernooi aankwam of een finale. Ik dacht altijd dat het lastig zou worden om aan de top te komen en dat we verschillende moeilijkheden zouden tegenkomen. Daarom heb ik geprobeerd om Rafa altijd hard te maken zodat hij daar tegen opgewassen zou zijn."

Hij maakte van Rafael een linkshandige speler zodat hij een natuurlijk voordeel zou hebben op de baan. Nadat Nadal de keuze had gemaakt om vol voor tennis te gaan en onmiddellijk te stoppen met voetbal, ging het hard. Met een overwinning in 2001 op oud Grand Slam winnaar Pat Cash als kers op de taart. Natuurlijk was dit op een gravel ondergrond.

Carlos Moya, winnaar van Roland Garros in 1996 en voormalig nummer 1 van de wereld, is dan al bekend met de nog maar 16-jarige Nadal. Ze trainen veel samen op Mallorca. “We kenden elkaar goed. In die tijd had ik op nummer 1 gestaan en een Grand Slam gewonnen. Ik weet nog dat ik in de trainingen altijd won. Maar toen ik een keer een wedstrijd tegen hem speelde veranderde hij in een machine.” Dat gebeurde in 2003 toen de trainingsmaatjes elkaar ontmoeten in de tweede ronde op een masters toernooi in Hamburg. Als 16-jarige puber versloeg Nadal op dat moment één van de beste spelers ter wereld. "Hij speelde een soort tennis dat voorheen nog niet bestond. Het was duidelijk dat hij een winnaarsmentaliteit op de baan had. Een ambitie waar ik niks tegen kon beginnen", zei Moya later. Rafael had er zelf ook nog wat over te zeggen: “Ik begon in het profcircuit toen ik heel jong was, 16 jaar. Ik was veel jonger en had veel minder kracht. Ik moest manieren zoeken om tegen de andere op te kunnen.

Toen Rafa nog een guppie van negentien jaar oud was, deed hij al mee aan bijna alle Grand Slam toernooien. Zo ook op het Court Philippe-Chatrier in Parijs, in 2005. In de halve finale van Roland Garros versloeg hij de nummer 1 van de ranglijst, Roger Federer. Een speler die hij nog veel meer zou gaan tegenkomen. Twee dagen na de vijfsetter in de halve finale, kwam hij voor het eerst in zijn nog prille carrière in de finale van een groot toernooi. Hij versloeg zijn tegenstander op het gravel en won Roland Garros bij zijn debuut. Een unieke prestatie als we er ook nog eens vanuit gaan dat Nadal op de dag van zijn halve finale negentien kaarsjes mocht uitblazen voor zijn verjaardag. Een tiener die een grand slam wint, dat was niet meer gebeurt sinds de beginjaren van de op dat moment nog recordhouder in Grand Slam titels, Pete Sampras.

Het wordt genoemd als de allermooiste pot in de geschiedenis van het Britse spelletje. Rafael Nadal tegen Roger Federer in de finale van Wimbledon in 2008. De wedstrijd staat nog op menig netvlies van tennisliefhebbers gegrift. Nadal ging de wedstrijd in met een winning streak van 23 partijen. Daarnaast had hij net zijn eerste grastitel op zak van een voorbereidingstoernooitje. De cijfers van legende Federer logen er ook niet om. Hij had de finale bereikt zonder ook maar een set te verliezen en kon zijn zesde titel op rij bijschrijven. Op voorhand was dit al een droomfinale met gegarandeerd spektakel. De verwachtingen werden nog overtroffen. Ze speelden qua speeltijd de langste finale ooit in de geschiedenis van het legendarische toernooi. Vanwege regenpauzes moesten ze de vijfde set in bijna in het donker spelen. Nadal won de vijfde set met 9-7 en legde een prestatie op de grasmat waar nog steeds over gesproken wordt.

Het is misschien ook wel het startpunt geweest van de rivaliteit maar vooral ook vriendschap tussen de twee grootste ooit uit de sport. Het is verbazingwekkend hoe goed twee concurrenten met elkaar kunne opschieten zoals Rafael en Roger dat doen. Ze spreken vaak genoeg het respect naar elkaar uit. Nadal: "Ik bewonder Roger Federer enorm. Als je zijn spel niet bewondert, kan dat twee redenen hebben: je hebt geen verstand van tennis of je bent zo’n enorme fan van een andere speler dat je niet meer in staat bent om te zien hoe goed hij is. Federers spel is in alle opzichten uitmuntend." Federer die al een tijd aan de top stond ten tijde van de finale van Wimbledon had er ook het zijne over te vertellen: “Ik moest de rivaliteit omarmen. In het begin wilde ik helemaal geen rivaal. Uiteindelijk besefte ik dat er een positieve kant aan zat. Misschien moest ik mijn spel aanpassen, ook al wilde ik dat niet. Maar waarom niet? Let’s go. Ook al wil je alleen maar winnen, je wilt ook alles uit jezelf halen.

Na de finale van de Australian Open in 2017 ging de loftrompet weer af bij Federer die zelf de finale had gewonnen. "Tennis is onverbiddelijk. Een gelijkspel kennen we niet, maar wat mij betreft had dat het vandaag mogen worden", zei Roger in een interview vlak na de finale. Beiden kwamen net terug van een zware blessure en dus kon Nadal ook niet meer dan respect hebben voor zichzelf maar ook vooral voor zijn collega die er met de titel vandoor ging. "Het is ongelooflijk hoe goed Roger speelt nadat hij er een half jaar uit is geweest. Ik denk dat hij de zege vandaag net iets meer verdiende dan ik. '...' Ik blijf proberen Federer te verslaan, maar vandaag kan ik ook meer dan blij zijn voor Roger.

Dertien keer de hoogste trede halen in het Franse gravel toernooi is al een unicum. Maar de cijfers waarin Nadal dat doen zijn simpelweg buitenaards. Met een winst-verliessaldo van 100-2 kan je niet zeggen dat de gravelkoning een dipje heeft gehad op het toernooi van Roland Garros. De kracht van Nadal zijn toch echt de breakpoints. Met de cijfers van dit jaar nog niet meegeteld is hij 176 keer gebroken. Dat klinkt inderdaad als veel. Dat is gemiddeld ook meer dan 10 keer per toernooi. Maar in 70 procent van de keren dat hij een breakpoint tegen had, wist Nadal het weg te werken: 416 van de 592 keer. En dan zijn eigen breekkansen: op 608 van de 1193 keer punten sloeg hij toe, dat is meer dan de helft van de keren.

Even totaal iets anders over de beste tennisser ooit. Elke groot sportman heeft wel zijn bijgeloof. Zo gooit Rico Verhoeven altijd voor een wedstrijd een flesje water in de prullenbak van een grote afstand. Dit werkt voor de sporters en brengt ze tot een ander niveau in concentratie. Maar Rafael Nadal spant wel de kroon met ritueeltjes en tics die hij heeft voor de wedstrijd. Heb je even? Dan zullen we ze even opsommen.

Nadal maakt zijn opwachting in de tunnel om het veld op te komen. Hier zet hij nooit, maar dan ook nooit, zijn linkervoet voor als hij een stap maakt. Elke stap richting het veld maakt hij met zijn rechtervoet. Eenmaal in het oog van het publiek draagt de Spanjaard zijn tennisracket in zijn linkerhand en zijn tas hangt over zijn rechterschouder. Als voorbereiding op het inspelen gaat hij eerst rustig zitten met een handdoek over zijn benen. Het bankje waar hij op zit moet perfect lineair staan aan de lijnen van de baan. Dan gooit hij het befaamde gelletje in zijn keel. Natuurlijk zit hier ook een routine aan. Hij vouwt de verpakking van het gelletje één keer en knijpt in vier keer alle substantie eruit. Dan de welbekende waterflesjes van de tennisser. Hij heeft een koud flesje water en een warm flesje water. Hij neemt uit beiden een klein slokje. Na het drinken moeten de flesjes diagonaal van elkaar geplaatst worden. De etiketten op de flesjes moeten wijzen naar zijn kant van de baan.

Bij de toss zien we Nadal gedurende het proces heen en weer springen als een konijn. Nadat de kanten zijn toegewezen doet Rafael een zijstap en sprint direct naar de baseline. En dan misschien wel zijn meest bekende tics, tijdens de serves. Hij heeft hier al menig straffen voor gekregen omdat het te lang zou duren. Maar Rafa kan niet zonder deze routine. Eerst veegt hij met zijn schoen de baseline schoon. Dan klopt hij de gravel van zijn schoenen af. Trekt zijn broekje iets naar beneden en doet zijn shirtje goed op beiden schouders. Hij veegt wat zweet van zijn neus, doet zijn haar achter zijn beiden oren, veegt nog een keer het zweet van zijn neus en doet het haar achter zijn rechteroor nog eens goed.

Nadat er een punt gespeeld is neemt die altijd zijn handdoek aan. Hij raakt nooit en de nimmer de lijnen aan en stapt altijd hier met zijn rechtervoet overheen. Tijdens het wisselen van kant laat hij zijn tegenstander eerst oversteken en dan pas gaat hijzelf. Na de rust tussen sets door wacht hij ook totdat zijn tegenstander is opgestaan, dan pas staat hij op van zijn bankje. Als last but not least, hij bijt altijd in de troffee die hij heeft gewonnen. Met zijn prijzenkast heeft die dus al voldoende happen metaal genomen. Het zijn heel veel tics en je zou hem met een gerust hart een neuroot kunnen noemen met zware OCD, maar het is een routine die werkt voor hem en dat is het mooiste. Het maakt Nadal tot de persoon die hij is.

Nu hij 13 keer Roland Garros, 4 keer de US Open, 2 keer Wimbledon en één keer de Australian Open heeft gewonnen komt hij op een recordaantal van twintig Grand Slams. Als zijn collega's gaven een blijk van respect, maar de mooiste was toch van gedeeld recordhouder Roger Federer die door een blessure niet meedeed aan het toernooi.

"Ik heb altijd veel respect voor mijn vriend Rafael gehad, als persoon en als kampioen. Het is een eer dan ik hem kan feliciteren met zijn twintigste Grand Slam titel. Dertien keer Roland Garros winnen is een van de grootste prestaties in de sport ooit!" Mooie woorden van een groot kampioen over een van de grootste sportmannen van de 21e eeuw. Wat een grootheden zijn deze twee. Op Videoland staat met Strokes of Genius een schitterende docufilm over het tweetal op je te wachten. Vette aanrader. In de tussentijd hopen wij dat we nog een keer mogen genieten van deze twee in de finale van een Grand Slam. En dan een vijfsetter zoals die legendarische dag in 2008 op het centre court van de All England Lawn Tennis and Croquet Club. Wat de toekomst ook brengt, Rafael Nadal is voor altijd de koning van het gravel.