Honderden mensen ontvingen per ongeluk 800 euro, gemeenten vragen lief om terugstorting

De oorzaak is simpel en een tikje pijnlijk. Er is iets misgegaan in de administratie. Gemeenten gebruikten gegevens van het jaar ervoor om te bepalen wie recht had op de toeslag. En ja, dat is vragen om problemen. Mensen die inmiddels meer zijn gaan verdienen of waarvan de situatie thuis is veranderd, stonden nog gewoon als ‘gerechtigd’ in het systeem. Resultaat: geld overgemaakt naar mensen die op papier eigenlijk buiten de boot vallen.

Het ging niet om een paar tientjes hier of daar. In totaal werd er zo’n twee ton onterecht uitgekeerd. Geen peanuts dus, zeker niet als het gaat om belastinggeld. Toch houden de gemeenten het hoofd koel. Ze geven eerlijk toe dat het hun fout is geweest en zeggen erbij dat mensen het geld alleen hoeven terug te storten als ze dat zelf willen. Er komt geen aanmaning, geen deurwaarder en zeker geen boze ambtenaar aan de deur. Wat gebeurt er dan nu? De mensen die onterecht geld kregen, ontvangen deze week een brief. Daarin staat netjes uitgelegd wat er is gebeurd en dat terugbetalen mag, maar niet hoeft. En hoe reageren mensen? Zoals je misschien wel verwacht. Vrijwel niemand stort iets terug. Sommigen zeggen dat ze dachten dat ze er gewoon recht op hadden. Anderen hebben het geld al uitgegeven. En een groot deel zal waarschijnlijk denken: de overheid maakt wel vaker fouten, dit keer viel het eens mijn kant op.

Toch is het wel een interessante kwestie. Want wat doe je als je onterecht geld krijgt, maar niet verplicht bent om het terug te geven? De morele vraag hangt een beetje in de lucht. Je hebt er geen recht op, maar je wordt ook niet aangesproken als je het houdt. Misschien voelt het zelfs wel als een stille beloning in dure tijden. Energieprijzen zijn omhoog gegaan, boodschappen zijn niet goedkoop en elk extraatje telt.

De gemeenten geven aan dat ze ervan leren. De fout wordt hersteld en bij toekomstige toeslagen worden de gegevens beter gecontroleerd. Maar dit moment laat ook iets anders zien. Vertrouwen. Ze laten het aan de burger zelf over om te bepalen wat fair is. Geen harde lijn, geen directe aanpak. Gewoon een menselijke fout met een menselijke oplossing.

Wat je ook van de situatie vindt, het roept wel een vraag op. Als jij ineens 800 euro op je rekening kreeg, en je wist dat het eigenlijk niet de bedoeling was, wat zou jij dan doen?