De verborgen psychologie achter je gevulde boodschappenkar

Supermarkten beginnen vaak met een kleurrijke en frisse groente- en fruitafdeling. Dit is geen toeval. Het zien van gezonde producten geeft je een goed gevoel over jezelf, waardoor je later in de winkel minder bezwaard voelt om ook wat ongezonde snacks of extraatjes mee te nemen. Belangrijke basisproducten zoals melk, eieren en brood bevinden zich meestal achter in de winkel. Hierdoor moet je eerst langs talloze andere producten en verleidingen voordat je bij oorspronkelijke je doel bent.

Een van de meest gebruikte trucs is de manier waarop producten in het schap staan. Producten van bekende merken met hoge marges bevinden zich precies op ooghoogte. Dat is het eerste wat je ziet en dus is de kans groot dat je dat ook pakt. Goedkopere huismerken daarentegen staan vaak lager of helemaal bovenin. Voor een voordeliger alternatief moet je dus letterlijk bukken of reiken, wat veel mensen onbewust niet doen omdat het meer moeite kost.

Ook kinderen worden niet vergeten. Snoep en kleurrijke verpakkingen staan vaak op kinder ooghoogte, waardoor zij deze eerder opmerken en hun ouders tot aankopen proberen over te halen.

Zintuiglijke beïnvloeding speelt ook een grote rol. Denk aan de geur van versgebakken brood, een truc die onze eetlust stimuleert en ons gevoel van honger versterkt, zelfs als we net gegeten hebben. Hierdoor nemen we sneller iets extra’s mee. Ook muziek doet mee: rustige achtergrondmuziek zorgt ervoor dat we langzamer door de winkel bewegen, wat de kans op impulsaankopen aanzienlijk vergroot.

Ook achter kortingen schuilt een gedachte. Acties als ‘1+1 gratis’ of ‘2e halve prijs’ geven ons het gevoel dat we een buitenkansje hebben. Maar vaak zijn deze aanbiedingen zo ingericht dat ze je aanzetten om meer te kopen dan je eigenlijk nodig hebt. Soms is de korting zelfs verwerkt in een prijs die normaal al hoger ligt. Zo betaal je uiteindelijk misschien wel meer dan wanneer je gewoon een exemplaar had gekocht.

Net wanneer je denkt alles gehad te hebben, kom je bij de kassa. Daar liggen strategisch gekozen producten: snoep, batterijen, kauwgom en tijdschriften. Je staat stil, hebt even niets te doen, en wordt verleid tot een snelle beslissing. Kleine bedragen voelen onschuldig en juist daardoor worden deze producten vaak impulsief gepakt.

Steeds vaker maken supermarkten gebruik van schermen en digitale advertenties in de winkel. Deze ‘narrowcasting’ beïnvloedt je keuze zonder dat je het doorhebt. Onderzoek wijst uit dat bijna 70% van de klanten van mening verandert na het zien van zo'n scherm. En tijdens drukke momenten in de winkel blijken we gevoeliger te zijn voor impulsaankopen, simpelweg omdat we sneller willen beslissen en minder rationeel nadenken.

Dus, door je bewust te zijn van deze technieken kun je beter weerstand bieden aan onbewuste verleiding. Een boodschappenlijstje maken, niet met honger winkelen en jezelf afvragen of je iets echt nodig hebt, kunnen al een wereld van verschil maken.