Bas Nijhuis over huisadvies van Özil, Wembley en mooie vrouwen op de tribune

Het is een van de meest gehate functies in de sport. Geen man die elke weekend zo wordt bekritiseerd als de scheidsrechter. Een foute beslissing en de poppen zijn aan het dansen, of erger: miljoenen euro’s gaan in rook op. Als scheidsrechter moet je héél stevig in je schoenen staan. Die mensen verdienen respect. Zeker een topscheidsrechter als Bas Nijhuis. De vrolijke Twentenaar is een gevestigde naam als man in het zwart. Van de Adelaarshorst in Deventer tot het grote Wembley in Londen. Van Bram van Polen tot David Beckham. Bas heeft het allemaal meegemaakt. Die jarenlange carrière levert schitterende verhalen op die hij deelt in zijn boek Niet zeiken, voetballen! Voorafgaand aan de release spraken we met Bas over 23 topics.

Snelle rechtsbuiten
Ik heb zelf altijd gespeeld bij De Tubanters in Enschede en later nog bij Rood-Zwart in Delden en Folkido in Enschede. Ik was was een snelle rechtsbuiten, maar de ballen kwamen meer op het dak dan op het hoofd van de spits. Nu speel ik nog 7 tegen 7 op een half veldje. Mijn vader was altijd scheids. Ik ging vaak met hem mee. Ik had zelf wel een aardig mondje in het veld, dus toen zei mijn vader: probeer het zelf eens, dan weet je hoe moeilijk het is. Ik kreeg er steeds meer aardigheid in en op gegeven moment ben ik me er fulltime op gaan focussen. Vrienden waar ik toen mee speelde verklaarde me voor gek. Nu gaan ze met me mee naar wedstrijden.

Gevoel
Het mooiste gevoel is dat je na het laatste fluitsignaal klaar bent en echt hebt bijgedragen aan een supergave wedstrijd. Ik ben iemand die veel laat voetballen, dat betekent dat je meer risico neemt. Als je dan een mooie pot voetbal hebt gezien waarbij het spel amper stil heeft gelegen, dan geeft dat een enorme kick.

Videoref

In het begin was ik sceptisch over de videoscheidsrechter. Ik dacht dat je dan videorefs krijgt die telkens gaan zeggen wanneer je moet fluiten. Maar in de praktijk komt maar bij 5% van de beslissingen een videoscheidsrechter kijken. Je gezag als scheidsrechter blijft hetzelfde.

WhatsApp

In de rust bekijk ik altijd WhatsApp. Daar krijg ik alle berichten door. Een trainer weet binnen een minuut of het klopt of niet. Vaak hoor je het al aan het geroezemoes in het stadion of je goed zit of niet. Ik wil het gelijk weten, dus in de rust kijk ik altijd op mijn telefoon en naar tv-beelden. Ik weet dat ik er goed tegen kan als blijkt dat ik fout zit. Ik ben dan ook wel iemand die na de rust gelijk naar een speler toeloopt om toe te geven dat ik fout zat.

Wembley
De mooiste wedstrijd was toen ik de eerste keer op een vol Wembley stond. Het hele stadion dat God Save The Queen zong, Lampard, Gerrard en Beckham die naast je staan. Dat is kicken hoor. Sowieso is Engeland fantastisch. Manchester United, City, Chelsea, Arsenal, ik ben in alle stadions wel geweest. Fantastisch mooie sfeer Datzelfde geldt voor de Bundesliga. Laatst floot ik 1. FC Köln tegen Rode Ster Belgrado. Die supporters bleven ook maar liederen scanderen. Geweldig.

Trots

In Turkije heb je scheidsrechter Cüneyt Çakır. Die man staat daar echt op een voetstuk hoor. Die man fluit straks op het WK en daar zijn ze in Turkije echt supertrots op. Als je in Nederland het hoofd boven het maaiveld uitsteekt, dan ga je eraan. Zelfde geldt voor mijn boek. Sommige mensen die vinden het mooi dat je het doet, anderen noemen het popiejopiegedrag. Typisch Nederlands.

Keuvelen met Özil

Je maakt zoveel dingen mee. Het contact met de spelers op het veld is leuk. Özil vroeg ooit aan mij hoe het komt dat ik zo goed Duits spreek. Toen legde ik uit dat ik dicht bij de Duitse grens woon en dat ik eraan dacht om een huisje te kopen in Duitsland. Hij ging me vervolgens allerlei adviezen geven over het kopen van een huis in Duitsland. Ik vind het mooi dat je het in het veld over hele andere dingen kunt hebben dan over voetbal.

Acteren

Ik sta wel eens tegenover spelers waarbij ik acteer dat ik ontzettend kwaad ben. Ondertussen zeg ik met veel gebaren en boze blikken tegen hem dat ik naar de buitenwereld moet doen alsof ik heel boos op hem ben omdat de buitenwacht wil zien dat ik hem streng toespreek, maar dat ik eigenlijk vond dat er niet heel veel aan de hand was en dat 'ie zo weer lekker moet gaan voetballen. Dat is dan een stukje theater wat je ziet. Later in het voorbijgaan zegt zo’n speler dan “dat was een knap stukje acteerwerk, baas.”

Bakker Bas

Ik kom uit een slagersfamilie, maar ik heb vier jaar geleden een bakkerij gekocht. Het is niet zo dat ik ’s nachts sta te bakken. Ik heb er totaal geen verstand van. Ik hou me meer bezig met de PR en de boekhouding. Mijn favoriet is het Bions brood, afgeleid van 'bij ons'. We maken het helemaal zelf. Met vers gemalen meel van de molen en verse melk uit de tap. Ik vind het leuk om te blijven innoveren.

Media

Ik zie de media als een kans. Je kan via de media uitdragen hoe leuk het is wat je doet en je kan bepaalde zaken uitleggen. Als je niet gaat, dan vragen ze oud-scheidsrechters. Die zijn toch vaak wat negatiever. Als ik daar ga zitten dan kan ik het zelf in de hand houden. Bij Voetbal Inside zit ik puur om uitleg te geven.

Bedreigd

Er is nog nooit fysiek geweld tegen mij gebruikt en ik heb ook niet zoals een collega ooit ondergedoken gezeten in Center Parcs. Wel moet ik soms onder begeleiding vertrekken bij het stadion. Dat is niet prettig. Dan ben je blij als je weer in de auto zit.

Bucketlist

Als ik mag kiezen dan staat Barcelona tegen Real Madrid bovenaan mijn verlanglijstje. Die wedstrijd vind ik nog mooier dan de finale van een groot toernooi. Ja, ook dan de WK-finale. Dit zijn de wedstrijden hoor. Er zijn zoveel belangen mee gemoeid, gaat zoveel geld in om en er staat zoveel druk op. Ik praat soms met Spaanse scheidsrechters, die zijn soms blij dat ze ‘m niet krijgen.

Topsport

Dit is topsport. In de Eredivisie loop je per wedstrijd gemiddeld 9 kilometer, internationaal is dat nog wat meer, want daar gaat het wat sneller. We trainen elke dag. Het begint met duurtraining, daarna intervaltraining. Heel veel loopoefeningen. Ik moet me er elke dag wel toe zetten, want in je eentje over dat veld rennen is niet altijd even leuk. Met een bal in het spel heb je er veel meer plezier in, dit is vooral dom parcours lopen. We proberen daar wel verandering in te brengen, door bijvoorbeeld op trainingen buitenspelsituaties na te bootsen.

Money
We kunnen ons prima redden. Zonder de bakkerij zou ik er prima van kunnen leven. Tegenwoordig hebben we een goede CAO, waarbij we allemaal vaste contracten hebben. Een voetballer kan een transfer maken, wij kunnen als we ontslagen worden nergens meer naartoe. We kunnen niet naar een andere bond. Door dit contract zijn we meer beschermd. Moet je wel de testen blijven halen, anders kan je contract worden ontbonden. Bovenop een basissalaris krijgen we wedstrijdpremies. Dat kan gaan tot een wedstrijd in de Jupiler League van €1.500 euro bruto, tot een topper in de Eredivisie dat €3.300,- oplevert. Internationaal ligt dat weer wat hoger. Als je net internationaal begint krijg je zo’n €2.000,- voor een wedstrijd, maar zit je in de hoogste categorie dan krijg je €5.800 per wedstrijd. Veel geld, maar als je het afzet tegen topspelers in de Champions League die 250.000 per week verdienen valt het wel mee.
Tegenvaller

Sinds juni sta ik niet meer op de elitelijst van scheidsrechters. Dat betekent dat ik niet op een EK of WK zal fluiten, voor de rest krijg ik gewoon nog Champions League en Europa League. Dat ik van die lijst verdween komt ook doordat we bezig waren om Danny Makkelie in die elitegroep te krijgen. We moeten wel zorgen dat er straks als Björn Kuipers stopt weer een Nederlander klaarstaat.

Characters

Ik was altijd een enorme fan van de Zweed Anders Frisk. Die deed echt zijn eigen ding. Hij had van die wilde haren en z’n shirt altijd een beetje open hangen. Hij was anders dan de rest. Echt een character. In Nederland vond ik René Temmink altijd geweldig. Hij was zo’n kolossale reus in het veld. Dat heb je nu niet meer, want iedereen moet atleet zijn. Door alle strenge testen omtrent uithoudingsvermogen en vetpercentage krijg je nu allemaal dezelfde types, dat is wel jammer.

Gekke situaties

Ik kan uit een heel archief putten van gekke situaties die ik heb meegemaakt. Wat heel absurd was, was tijdens Ajax-AZ toen die doelman Esteban van AZ werd aangevallen. Ik heb ook weleens meegemaakt dat mijn assistent omver werd geduwd. De 10-0 bij PSV-Feyenoord was natuurlijk ongelooflijk. Dat zie je op gegeven moment aankomen. Het werd steeds gekker. Spelers van beide partijen vroegen zelfs of ik er geen extra tijd bij wilde optellen. Bizarre wedstrijd.

Foto: Proshots

Topmanager
Belangrijkste is dat je dicht bij jezelf blijft. Ik word niet opeens een type Dick Jol die boven de spelers staat. Je moet altijd stoïcijns je ding blijven doen en je niet door de wijs laten brengen door anderen. Je moet open staan voor andere ideeën. Je moet mensenkennis hebben. Onder elke omstandigheid het hoofd kalm kunnen houden. Bij een voorronde Champions League moet je niet het veld instappen met de gedachte dat de winnaar 13 miljoen euro pakt. Verder zijn omgang met teleurstellingen en relativeringsvermogen belangrijk. Je moet kunnen samenwerken. Vertrouwen op de kwaliteit van een ander en inlevingsvermogen hebben. Het is wel te vergelijken met topmanagers in het bedrijfsleven. Die moeten ook beslissingen onder druk nemen. Bij ons komt daar nog de media bij. Die zitten er in het normale leven niet zo dicht bovenop als bij ons.

Shirtjes ruilen
Ik heb veel shirtjes van spelers thuis. Dat gaat gewoon op natuurlijke wijze, in de catacomben na een wedstrijd. Zo heb ik het shirt van Graziano Pelle bij Italië en Ibrahim Afellay van Barcelona, puur omdat ik het leuk vind dat ze een link hebben met Nederland. Verder heb ik Kevin de Bruyne van Manchester City, Van Persie bij Manchester United, Mark van Bommel bij Bayern München, David Beckham bij Engeland, Frank Lampard, Steven Gerrard en nog veel meer. Dries Mertens kwam na afloop van een wedstrijd van Napoli in mijn kleedkamer toen ik zijn shirt kreeg. Nou, die kreeg ik niet over m’n hoofd hoor. Niet normaal hoe klein dat mannetje is.

Wout Brama

Ik was ooit na een wedstrijd van Zwolle, toen ik tegen Wout Brama zei: “Ik heb shirts van alle grote namen, behalve die van jou”. Toen antwoordde hij dat we moesten ruilen. Dat werd ook echt ruilen, want ik moest ook een shirt van mij weggeven. Dat was bij de andere namen niet het geval, haha. Al die shirts liggen bij mij in de kast. Als ik ga trainen trek ik elke keer een andere aan.

Lachen

Natuurlijk hebben mijn assistenten en ik lol tijdens een wedstrijd. Moet je je voorstellen. 30 graden, strakblauwe lucht, zonnetje en een dood spelmoment. Dan zeg ik ook wel eens tegen mijn assistent “Robbie , 12 uur, 2 ^e

rij, links. Godsamme, wat een leuke meid.” Met assistent Coen Drost was ik ooit in Nijmegen toen iemand dacht dat wij vader en zoon waren. Dat gaat dan natuurlijk daarna de hele wedstrijd door met opmerkingen als “Goed gezien pa”, “Klasse gedaan vader”. Lekker ontspannen kun je het best presteren.

Acceptatie

Soms komen spelers op mij afstormen als een assistent iets niet goed heeft gezien. Dan zeg ik “Ik zal je het adres geven, dan kun je ‘m morgen opzoeken”. Hoor je weer door je headset “NIJHUIS DOE NORMAAL!”. Dat is mooi. Tegelijkertijd denkt die speler dan ook, daar hoef ik niet meer naartoe, want die gaat er toch niet serieus op in. Je kunt heel veel tegen mij zeggen. Maar als je met veel misbaar als een gek op me af komt stormen en me publiekelijk te kakken zet, dan treed ik daar tegenop. Dit seizoen heb ik dat nog geen enkele keer hoeven doen. Dat is een goed teken, want dat geeft aan dat de spelers mij kennen en accepteren.

Favorieten van Bas Nijhuis

Speler:Lastig. Van een Ramos die alles doet om te winnen tot een begaafde spelers als de Messi’s of de Ronaldo’s waar ik kan van genieten. Chiellini vind ik ook mooi. Of een keeper als Buffon. Heel breed, maar ik hou van characters. In de Eredivisie vind ik Bram van Polen van PEC Zwolle een mooie gast. Die begint op de trap al gelijk met “Hee lelijkerd, hoe is het”. En dan met zo’n grijns erbij. Dat vind ik mooi, dan kun je gelijk niks meer.

Stadion:Als er maar echt gras in ligt. Wembley is mijn favoriet. Als je daar opkomt, zo geweldig kolossaal. Die sfeer en dan met het Engelse elftal. Alles is daar top.

Amateurcomplex:Het veld van je eigen cluppie blijft het mooist. Dus ik ga voor VOGIDO uit Enschede. Dat hele complex ademt die hele oude voetbalsfeer. Prachtig.
Veld: De grasmat in De Kuip is het best.

Club?Licht gevoelig natuurlijk. Internationaal vind ik 1 FC Köln een mooie club.

Wedstrijd:Feyenoord-Ajax. Zo jammer dat daar geen uitsupporters bij aanwezig kunnen zijn. Het is ook zo’n haat onderling. Ik vraag me af of dat ooit weer gaat gebeuren.

Doelpunt: Ik vind het mooi als spelers een hattrick maken, want dan krijgen ze de wedstrijdbal. Sommigen vergeten dat wel eens, Dolberg wist dat bijvoorbeeld niet. Laatst kwam Berghuis, die er net twee had gemaakt, naar me toe: wel wat extra tijd he scheids. Maar mooiste doelpunt van allemaal zou ik echt niet weten.

Broodje:Het liefst een broodje kroket. Maar als ik echt een broodje moet, dan ga ik voor een Waldkorn bolletje met dikke plak achterham op, heerlijk.

Niet zeiken, voetballen! is nu te koop in de boekhandel of online te bestellen

Tekst: Chris Riemens