Op bezoek bij Johan van Laarhoven in de ‘Hel van Bangkok’
In augustus was zijn naam volop in het nieuws: Johan van Laarhoven. De Tilburger zit vanwege witwassen al meer dan vijf jaar vast in de ‘Hel van Bangkok’. Ondanks twee vonnissen die Johan van Laarhoven geen gelijk gaven concludeerde De Nationale Ombudsman dat de staat ‘onzorgvuldig’ was geweest in zijn zaak. De verklaring dat zij niet konden vermoeden dat de Thaise autoriteiten Johan zouden arresteren werd door de Ombudsman zelfs beschreven als ‘volstrekt ongeloofwaardig’. Genoeg aanleiding voor onze redacteur om een bezoekje te brengen aan de Tilburger.
Restricties
Dankzij Johans Thaise advocate werd alles gereed gemaakt voor het gesprek met Johan. Na een afspraak buiten de gevangenismuren word ik door haar naar binnen geloodst. Al snel word ik daar op wat restricties gewezen. Zo moet de telefoon achterblijven in een kluisje. Slechts gewapend met twee potloden en twee lege papiertjes word ik zo voor de uitdaging gesteld om alles te onthouden wat Johan vertelt. Als aanvulling op zijn verhalen zal daarom ook zijn broer Frans van Laarhoven aan het woord komen. Ook is er nog briefcontact geweest met Johan.
Wachten op Johan
Na het fouilleren mag ik doorlopen naar de ontmoetingsruimte waarbij ik me nogal ongemakkelijk voel. Dit wordt versterkt door de cipiers die slechts wat onverstaanbaars grommen als ik vraag hoelang ik moet wachten. Het deel van de gevangenis waar Van Laarhoven zit is alleen bedoeld voor veroordeelden met een straf van hoger dan 15 jaar. Toch ziet de gevangenis er vanuit hier gezien vrij netjes uit. Het groene gras, geknipte bosjes en de nette tegeltjes geven niet het gevoel op zo’n beruchte plek te zijn. Tegelijkertijd besef ik ook dat dit slechts schone schijn voor de pers en bezoekers is.
Na een kwartier wachten gaat de zoemer af en komt Johan binnenlopen. Hij wenkt me naar een telefoon op afstand van de rest van de luidruchtige bezoekers en gevangenen. Na een korte introductie over waarom ik hier ben reageert Johan met een grimas. ‘Nou, welkom in de hel van Bangkok..’
Nog vlijmscherp
Meteen wordt duidelijk dat Johan ondanks de erbarmelijke omstandigheden nog vol kracht en levensmoed zit. Vijf jaar gevangenschap heeft hem niet gebroken. Fysiek heeft hij het lastig maar mentaal is de Tilburger nog zo scherp als een mes. Soms scheldt hij er uit frustratie over zijn situatie op los. Ook vertelt hij dat hij dit jaar nog terug wil zijn in Nederland. ‘Ik wil mijn onschuld aantonen. Elke dag dat ik hier vast zit is er namelijk een te veel.’
Onschuldig
Johan brandt gelijk los over de impasse waar zijn leven zich nu al vijf jaar in bevindt. ‘Ik ben onschuldig. Mijn enige fout is dat ik ooit naar Thailand ben verhuisd. Dat heeft alles verpest want in Nederland had ik alle beschuldigingen kunnen weerleggen. Nadat ik mijn coffeeshops verkocht had hoefde ik niet meer te werken. Vandaar dat ik besloot te investeren in vastgoed in Thailand. Na de crisis vond ik het zonde om het op de bank te laten staan en dat leek me een veilige investering met veel rendement.’ Volgens de Thaise wetgeving moest dat op de naam van zijn vrouw Tukta, die hierdoor in de zaak meegesleurd werd. De Thaise autoriteiten hebben vervolgens beslag laten leggen op zijn Johans vermogen en vastgoed in het land. Er vallen harde woorden:
‘Het Thaise OM is omgekocht met mijn eigen poen! De Nederlandse politie heeft in 2013 een powerpointpresentatie gegeven in Thailand waarin ik werd afgeschilderd als Pablo Escobar van de Lage Landen die zijn geld in Thailand wit zou wassen. Dat ik een legaal bedrijf had die aan zijn belastingverplichtingen voldeed werd compleet genegeerd. Aan witwassen moet een gronddelict liggen. Daarvoor gebruikten ze een zaak uit 2008 waarbij er in een shop in Den Bosch 2.6 kilo wiet werd gevonden. Volgens het OM was ik voor die zaak vervolgd en daarom naar Thailand gevlucht. De werkelijkheid was dat ik daar helemaal niet voor vervolgd ben. Er is mij in 2009 een schikking aangeboden van 400 euro die ik heb geweigerd omdat ik voor wenste te komen. Uiteindelijk is deze zaak in februari 2014 geseponeerd. Het is dus puur bedrog van het Thaise OM (door Nederland).’
Waarom hij?
Bezoekers van coffeeshop The Grass Company zal het opvallen dat de huisregels hier nauwkeurig worden nageleefd. Er staat een beveiliger voor de deur, er hangen camera’s, alcohol is taboe en binnen mag er geen tabak op tafel. Gevestigd in een monumentaal pand met een professionele keuken tegenover CS Tilburg lijkt de zaak zo oppervlakkig beoordeeld heel respectabel. Waarom werd Johan een doelwit? ‘Ik ben een perfectionist en wil mijn zaken altijd op orde hebben. Het was mijn missie om de wietroker zo goed te behandelen als de alcoholdrinkers. De overheid wil je wegstoppen in een donker hol, maar juist als wietroker word je daar achterdochtig van. Je wilt in een veilige sfeer zitten waar iedereen die zich gedraagt welkom is.’ Dat hij ineens toch in de problemen kwam had hij dan ook niet verwacht, zo vervolgt hij. ‘Iedereen was altijd van alles op de hoogte. Ik heb met mensen van de gemeente gesproken waarbij de zakken met wiet op tafel lagen. Ze kwamen op bezoek en zagen hoe voorgedraaide jointjes gemaakt werden. Dat was allemaal geen probleem. Toen ik met burgemeester Johan Stekelenburg in overleg was over het verhuizen naar het pand aan de Spoorlaan gaf hij me dan ook slechts mee ‘maak er iets moois van’. Hoe kan het dan dat juist hij verdacht werd? ‘Uiteindelijk denk ik dat we slachtoffer zijn geworden van het succes. Het OM richt zich op de grote vissen.’
Zijn broer Frans vult hier verder op aan: ‘Ik heb Johan ook wel eens geschreven dat hij met The Grass Company in vergelijking met andere coffeeshops een makkelijk slachtoffer was. Hij reed niet met een auto vol cash het land uit. Alles werd netjes gedaan en je kan alles herleiden en traceren. Er is geen euro gevonden die contant meegenomen is naar Thailand. Samen met onze advocaten en accountants hebben we een waterdicht dossier gemaakt nadat Johan gearresteerd werd. Hieruit blijkt dat alle euro’s die in Thailand zijn uitgegeven te herleiden zijn tot wat in de kassa’s van de coffeeshops is gevloeid. Waterdicht! Toen we dat aan de Thaise justitie lieten zien hadden ze daar lak aan.’
Bananenrepubliek die ‘zijn bananen verstopt’
Johan vertelt ook hoe lastig het is om het tegen het Nederlandse rechtssysteem op te nemen als het zijn vizier op je gericht heeft. Constant geeft hij anekdotes over hoe hij te maken had met het OM dat zich boven de wet plaatst. ‘Al jaren word ik afgeschilderd als een crimineel, maar weigeren ze me tot op heden om me te horen. Sterker nog, ze doen hun uiterste best om me bij verstek te laten veroordelen.’
Zijn broer Frans haakt hierop in. ‘Als je als mens een fout maakt dan zou je verwachten dat je het goedmaakt. Zeker in een zaak als dit. De kinderen van Johan zijn inmiddels tieners! Hoe moeten zij dit ooit weer normaal oppakken? Het duurt veel te lang. Ik ben al jarenlang dag en nacht samen met een team advocaten aan het strijden om alles boven tafel te krijgen in deze zaak. Het enige voordeel van dat het zo lang duurt is dat we inmiddels steeds meer ontdekken dat ontlastend is. Dat gaat dan met Wob-verzoeken dat ze allemaal tegen proberen te houden doordat 90% is weggelakt. Je zou verwachten dat alles open en eerlijk gaat, maar nee. Ik zeg dan ook; Nederland is net zo goed een bananenrepubliek, we zijn alleen beter in het verstoppen van de bananen.’
Trauma’s
Johan zit dan ook vol frustratie: ‘Waar is dit goed voor? Alle trauma’s die mijn vrouw en ik hebben opgelopen. Mijn kinderen die ik al vijf jaar niet meer gezien heb. Het is natuurlijk niet alleen de celstraf. Ik ben bijna 60 jaar oud… Hoeveel tijd van mijn leven gaat dit uiteindelijk kosten? En dat terwijl ik nooit op de vlucht ben geslagen en altijd beschikbaar was voor justitie.’ Officieren van justitie Peter Snijders en Lucas van Delft moeten het dan ook flink ontgelden. ‘Lucas van Delft kwam met een anonieme tip op de proppen waarbij hij zogenaamd bedreigd zou worden. Later bleek dat hij op de camera stond van de MediaMarkt toen hij de simkaart kocht waarmee deze anonieme tip werd gedaan. Bij Peter Snijders heb ik het idee dat hij mijn zaak in de doofpot wil stoppen. Waarom blijft mijn zaak in Thailand in hoger beroep gaan? Ik ben veroordeeld tot 103 jaar maar daarvan hoef je bij financiële delicten maar 20 jaar vast te zitten dus het heeft geen nut. Misschien zijn ze bang voor mijn waarheid als ik terug in Nederland ben?’ besluit Johan vastberaden.
Reactie OM
Met al zijn beschuldigingen staat Van Laarhoven lijnrecht tegenover wat het Nederlands OM vindt. Zij stellen dat hij alleen is vastgezet vanwege het witwassen van geld in Thailand. Dit deed hij door middel van geldstromen afkomstig uit allerlei landen naar Thailand te sluizen. Vervolgens werden daar boten, auto’s en vastgoed van gekocht en op op naam gezet van zijn tuinman, schoonvader en vrouw. Over deze transacties had belasting betaald moeten worden en daarom is hij volgens het Nederlands OM in Thailand veroordeeld, zo is te lezen in dit vonnis. Volgens het OM gaat het dus niet zozeer om het vermeende witwassen in de coffeeshops in Nederland, maar om wat erin Thailand is gebeurt waardoor Johan vastzit. Ook dat er een gronddelict moet zijn voor witwassen wordt door het OM ontkent. Verder ziet het OM zijn geldstromen als verdacht. Zo zouden er allerlei transacties lopen via bijvoorbeeld een Luxemburgs trust fund en de Maagdeneilanden waardoor er juist een vrij schimmige constructie is ontstaan. Tot slot ontkent men invloed te hebben op het hoger beroep in Thailand en het in de doofpot steken van zijn zaak.
Gaat Tukta mee naar Nederland?
Waarschijnlijk wordt er momenteel een strijd gevoerd om zowel Tukta als Johan terug naar Nederland te krijgen. Zijn broer vertelde hier ook over. ‘Johan zegt dat hij niet gaat zonder haar. Dan zeg ik ook dat hij misschien meer kan betekenen voor haar in Nederland maar dat is gevoel, loyaliteit. Ze zit daar door Johan dus hij vertrekt niet zonder haar. Dan zegt ze tegen hem ‘when you love me, you leave me’ nou dat komt aan hoor…’
“Hopelijk kunnen Johan en zijn vrouw snel naar Nederland nu vonnis definitief is” zegt @Vera_Bergkamp #VanLaarhoven pic.twitter.com/LOqkj1buQ4
— Roel Schreinemachers (@RoelSchrein) August 27, 2019
Johan leefde nog in onzekerheid over Grapperhaus
Over de recente ontwikkelingen in zijn zaak was Johan hoopvol maar tegelijk ook achterdochtig richting minister Grapperhaus. ‘Er zijn twee mogelijkheden. De man is integer en wil mij uit deze situatie bevrijden of hij is tijd aan het rekken en hoopt dat Thailand mij definitief veroordeelt zodat hij me via de diplomatieke weg kan terughalen. Verder wil ik hier niet te veel over kwijt want ik wil mijn zaak natuurlijk niet in gevaar brengen.’
Frans van Laarhoven vertelde hierover: ‘ik heb gesproken met Grapperhaus en het is een integere man. Hij vertelt dan dat dit soort dingen tijd kosten en dat er slechts één kans is. Als het antwoord op het verzoek tot uitlevering dan ‘nee’ is zijn we uitgerangeerd. Als Nederlands burger begrijp ik dat, maar als Johans broer natuurlijk niet want ik zou gelijk in het vliegtuig stappen.
Overlevingsstrategie
Over de omstandigheden mag Johan niet veel kwijt. Hij vertelt ons heel wat schokkends, maar onder zijn naam mag dit niet gepubliceerd worden. De overlevingsstrategie van de Tilburger is weinig aandacht trekken: ‘Ik blijf voornamelijk op mezelf. Hou me afzijdig van wat er allemaal om me heen gebeurt. Heb dus geen vrienden. Soms ga ik wel om met een Pakistaanse jongen die half Westers is maar verder doe ik alles alleen. Mijn tijd besteed ik voornamelijk aan het schrijven van brieven en mijn zaak. De houding die ik leerde door mijn werk in de coffeeshops komt nu gelukkig goed van pas. Daar zat je ook met allerlei types en dat verliep altijd vreedzaam. Zo blijf ik op een of andere manier buiten problemen.’ Elke dag volgt hetzelfde patroon vertelt hij. ‘Om half 5 wordt er een oproep gedaan om te bidden en om half 7 verlaten we de cel om te wassen. Hierna gaan we eten en om 8 uur vindt het appel plaats. Dan wordt er gezongen voor het land en de koning.’ De rest van de tijd besteden gevangenen aan werken, maar Johan is hier niet voor te porren. ‘Werken weiger ik. Ik was al met pensioen dus dat kan ik niet meer verkroppen. Dat ik dat niet doe zijn ze hier ook niet gewend. Obstinaat zijn. Daar moet ik dus wel mee oppassen zodat de bewakers zich niet aan me gaan storen. Toch kan ik niet toestaan dat ze mijn eigenwaarde van me afnemen. Ze kunnen me opsluiten maar niet breken.’ Hoe hij zijn erbarmelijke situatie verder volhoudt? ‘Uiteindelijk is een mens toch heel flexibel. Je past je aan naar de omstandigheden. Overleven zit in de menselijke natuur en huilen is voor baby’s!’
Thailand
Wat in het zonnige Thailand een mooi begin van de tweede helft van Johans leven moest worden liep uit op een nachtmerrie. ‘Ik hoefde nooit meer te werken dus kon ik het veroorloven om wat terug te doen. Zo was ik met een sportschool bezig waar iedereen welkom was en ondersteunde ik een weeshuis. Dat is allemaal van me afgenomen en nu zit ik in deze teringzooi.’
De liefde voor het land waar Johan al sinds de jaren 80 op bezoek kwam is dan ook aardig bekoeld. ‘Iedereen in deze samenleving is bang. Het is hier allemaal gebaseerd op angst. Je ziet het aan de bewakers die bang zijn voor hun leidinggevenden, die zelf weer bang zijn voor de mensen boven hen. De jaren voor ik opgepakt werd dacht ik er ook aan om uit Thailand te vertrekken. Dan hoorde ik verhalen van gangs die bij een stoplicht zomaar in het wilde weg schieten…
Afscheid
Dan is het uur voorbij en moeten we ons gesprek afronden. Natuurlijk heb ik nog talloze vragen, maar dat is hopelijk voor een ander moment. We nemen afscheid van elkaar en ik vertel hem dat Nederland hem nog niet vergeten is. Zo doe ik Johan bijvoorbeeld de groeten van cannabis-activist Bart Hissink, die me in contact bracht met Johans broer. Er verschijnt een warme lach op zijn gezicht en hij beschrijft hem als een man die hij ‘nog nooit ontmoet heeft maar zich al jaren inzet voor mijn zaak. Zeg hem maar dat ik van hem hou.’ We spreken ook de hoop uit elkaar snel weer in Nederland te zien. Terwijl Johan opstaat om weer terug naar zijn cel te gaan, is juist hij degene die de bemoedigende woorden toespreekt. ‘Pas op daarbuiten’ zegt hij terwijl hij opstaat en terugloopt naar zijn benauwde cel..
Foto’s: Justice For Johan
