Nederland test straks F-35’s met wingman-drones, straaljagers zonder piloten

19 okt , 16:00 • Nieuws

doorWillem Megens

Stel je voor dat je in een F-35 zit, je cockpit vol met knoppen en schermen, en ineens zie je een stel onbemande straaljagers naast je vliegen. Geen piloten, wel dezelfde spierballen van een gevechtsvliegtuig. Klinkt als sciencefiction? Voor Nederland is het binnenkort realiteit. Het Ministerie van Defensie tekende donderdag een deal met het Amerikaanse leger om samen te werken aan deze futuristische wingman-drones. En Nederland is daarmee het eerste Navo-land dat meedoet.

De drones lijken op de straaljagers die we kennen, maar missen één belangrijk ding, de cockpit. In plaats daarvan vliegen ze op slimme computers en voeren ze opdrachten uit van F-35-vliegers. Van observatie tot precisiebombardementen en zelfs het uitschakelen van vijandelijke toestellen. Deze drones pakken de gevaarlijkste klussen op, zodat de piloten zelf een stukje veiliger blijven.

Goedkoop maar toch gevaarlijk

Een F-35 kost rond de 90 miljoen euro, terwijl voor datzelfde bedrag makkelijk drie drones aangeschaft kunnen worden. En onderhoud? Dat scheelt ook flink, want de wingmans hoeven niet constant te vliegen tijdens trainingen. Bovendien worden luchtgevechten steeds riskanter met geavanceerde radars en luchtdoelraketten uit onder andere Rusland en China.

Specialisatie is het sleutelwoord. In plaats van één alleskunner zoals de F-35, krijgt elke drone een specifieke taak. „Het ene platform kan raketten dragen en vliegtuigen uitschakelen, maar geen bommen gooien. Dat doet dan weer een ander onbemand systeem”, legt Jacco Dominicus uit die bij het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum onderzoek doet naar deze onbemande systemen. Zo blijft alles relatief betaalbaar en efficiënt.

Nederland heeft al ervaring met onbemande vliegtuigen zoals de MQ-9 Reaper, maar die is kwetsbaar voor vijandelijke luchtafweer. De nieuwe wingman-drones zijn stealth, uitgerust met dezelfde sensoren en wapens als een F-35 en kunnen zelfstandig missies uitvoeren. Toch zijn er nog wat uitdagingen: wat gebeurt er als de communicatie wordt verstoord? En hoe houden piloten overzicht over hun drone-vloot?

Kan nog even duren

Het duurt nog even voordat de drones in Nederland vliegen, maar staatssecretaris Gijs Tuinman is enthousiast. "Door nu mee te doen, grijpt Nederland een kans om hierin voorop te lopen”, zegt hij. Voor Nederlandse kennisinstituten en bedrijven betekent dit een enorme boost en los daarvan klinkt meebouwen aan de volgende generatie gevechtsvliegtuigen toch als een droomklus.

Binnen een paar jaar vliegen de Nederlandse F-35’s dus niet meer alleen. Ze hebben onbemande wingmans naast zich die alle gevaarlijke missies aanpakken. Sciencefiction? Nee, realiteit in de maak.