Q&A met Gijs Sanders van De Marker: ''Doen alsof je neutraal bent is je lezers voor de gek houden.''

Gijs Sanders had geen heldere routekaart naar journalistiek. Hij wilde eerst iets heel anders. Toen hij jong was, wilde hij politieagent worden. Maar politiek en samenleving zaten in zijn bloed. "Vroeger aan de keukentafel praatte ik heel veel met mijn vader, die politicologie had gestudeerd, over politiek, maatschappij en eigenlijk alles wat er gebeurde in de wereld. Mede daardoor heb ik voor journalistiek gekozen’’ Tijdens zijn studiejaren keek hij op naar Tim Hofman: ‘’Ik denk dat veel studenten journalistiek van deze tijd opkijken naar Tim Hofman. Naar zijn radicale, kritische manieren van journalistiek bedrijven.’’

Tim Hofman staat vooral bekend om zijn werk bij BOOS, het online programma dat zich inzet voor het oplossen van problemen van benadeelde burgers. Voor Gijs was dit dé plek waar hij graag stage wilde lopen: ‘’Ik keek ook echt op naar BOOS als titel, niet alleen Tim.’’ Gijs kreeg de stage, waardoor hij deel werd van het team en kon leren van Hofman en zijn collega’s.

Tijdens zijn tijd bij het programma heeft hij veel van Tim geleerd: ‘’Ik heb hem vooral heel veel geobserveerd. In zijn focus, zijn werkethiek. De manier waarop hij zo'n confrontatie aanging.’’ Eén van de belangrijkste lessen ging echter over de kunst van verhalen vertellen. "Hij heeft me ook veel geleerd over hoe je iets echt interessant maakt. Je kan een inhoudelijk verhaal vertellen, maar wat is je scène, zei hij vaak. Hoe vertel je een verhaal op een interessante manier.’’

Toch draait BOOS niet alleen om Tim Hofman, het programma wordt gemaakt door een heel team. Gijs benadrukt: ‘’Ik heb ook echt heel erg veel geleerd van het hele team van BOOS.’’

Na de stage bij BOOS kreeg Gijs de kans om bij BNNVARA te blijven. Daarvoor moest hij wel stoppen met zijn opleiding ‘’Dat was eng, en ik heb er ook wel een tijdje over getwijfeld. Maar ik wist ook dat zo'n kans om een gezicht bij BNNVARA te worden en een platform op te richten heel goed op je cv staat, ook al zou het niet helemaal lukken.’’

Dus werd Sanders mede-oprichter van De Marker. Samen met collega’s als Chaira Koops besloot hij dat er ruimte was voor iets dat jongeren écht aanspreekt. Een platform dat niet alleen samenvat wat er in de politiek gebeurt, maar dat ook laat zien waaróm iets gebeurt, hoe het hen raakt, hoe systemen werken.

In een nieuw platform starten gaat veel werk, vooral met jonge makers die weinig ervaring hebben. Ze moesten uitvinden wat werkt: hoe pak je complexe verhalen begrijpelijk, relevant en aantrekkelijk in twee, drie minuten? Hoe gebruik je sociale media niet alleen als kanaal, maar als omgeving waarin je het gesprek voert? 

Gijs Sanders is dus één van de gezichten geworden van dat nieuwe platform. Hij doet interviews, maakt reportages en presenteert. Hij presenteert bijvoorbeeld Over Morgen waarin politieke kopstukken langskomen om geïnterviewd te worden. Maar hij is ook te zien in explainers over Israël en Palestina, of hij is aanwezig bij een demonstratie. Zijn reportage in Helmond bij een protest tegen een opvanglocatie voor asielzoekers werd bijvoorbeeld enorm vaak bekeken.

Een van de centrale dingen waar we Gijs over spreken is neutraliteit in de journalistiek. “neutraal” is een mooie claim, maar bestaat het écht? ‘’Ik vind alleen wel dat neutraliteit en objectiviteit niet bestaat. Je kan wel doen alsof, maar eigenlijk vind ik dat je daarmee juist een beetje je lezers of je kijkers voor de gek houdt.’’ 

Hij gelooft dat iedere journalist keuzes maak vanuit hun eigen perspectieven: ‘’Het is wel altijd een gevolg van menselijk handelen en menselijke keuzes. Hoe je je informatie certificeert, wat je invalshoek is, wie je ervoor belt, dat zijn allemaal menselijke keuzes waar een persoonlijke bias van een journalist aan te pas komt. Dus om dan te doen alsof je volledig neutraal kan zijn, dat klopt gewoon niet.’’

De Marker durft kleur te bekennen. Opinies komen voor in hun content, maar zijn meestal duidelijk gelinkt aan feiten, onderzoek, context. Gijs: ‘’je hoeft niet zo te doen alsof alles neutraal is, jongeren waarderen journalistiek beter als je transparant bent, zolang alles maar feitelijk blijft.’’

Het journalistieke talent van Gijs Sanders bleef niet onopgemerkt. Hij won in 2024 de Philip Bloemendal Prijs, een prestigieuze prijs voor jong presentatietalent in de media. De jury roemde onder andere zijn vermogen om “zichzelf te zijn”, om echt de boodschap over te brengen, en om de ontvanger geraakt te krijgen. Hij kreeg 3.500 euro voor professionele ontwikkeling. De jury schreef dat hij met dit bedrag zijn ‘’strijd tegen onzin’’ kan voortzetten.

Over zijn toekomst zegt Gijs: ‘’Ik ben niet echt bezig met de lange termijn. Ik ben nu gewoon heel erg bezig met dingen op de korte termijn die ik leuk vind en ik probeer me zo breed mogelijk te ontwikkelen.’’ Zo heeft hij bijvoorbeeld live zijn podcast Over Morgen opgenomen in een vol Paradiso. Bij die liveshow kwamen politici, gastcolumnisten en muzikanten. Na Paradiso wilde Gijs even rust nemen, om daarna weer voor nieuwe doelen te gaan.

Gijs zijn droominterview? ‘’Natuurlijk zou ik Geert Wilders heel graag willen interviewen. Maar helaas moet ik daar meteen bij zeggen dat dat iets is wat onmogelijk is. Hij laat eigenlijk geen interviews afnemen.’’ Sanders vindt het ondemocratisch hoe sommige politici zich afsluiten van kritische media, alleen kiezen voor veilige optredens, eigen kanalen. ‘’Wilders schuift bijvoorbeeld alleen aan bij Radio 538 als het gaat over zijn katten, lievelingsmuziek en grappen over K3. Maar kritische interviews wijst hij consequent af.’’

Maar het ligt niet alleen aan politici die kritiek uit de weg gaan: ‘’Ik vind nu dat de journalistiek zelf ook niet goed omgaat met politici. Je ziet eigenlijk dat heel veel politieke journalisten veel te dicht bij politici staan.’’ Gijs ziet dat dit voor journalisten de beste manier is om te krijgen wat ze willen, maar dat ze niet meer volledig kritisch kunnen zijn: ‘’Met nauwe banden kan je ervoor zorgen dat iemand bij jou in de talkshow aanschuift, maar dat zorgt er ook voor dat een politicus boos op jou kan worden als je een kritische vraag stelt en dan de volgende keer niet meer aanschuift.’’ 

 ‘’Politici hebben iets te veel invloed op wat voor vragen ze wel en niet gaan krijgen in de media. En journalisten gaan daar iets te makkelijk in mee, omdat ze alleen maar denken in de korte termijn.’’ 

Volgens de jonge presentator van De Marker ligt het probleem bij een vergeten verantwoordelijkheid: "Ik denk vooral dat het bij veel journalisten ontbreekt aan het gevoel van de verantwoordelijkheid die wij dragen." Ik heb geleerd dat de journalistiek de waakhond van de democratie is. Die lessen heb ik me aan mijn hart genomen, ik heb heel duidelijk in mijn hoofd dat we een hele belangrijke rol vervullen in de samenleving.’’

Met de verkiezingen in aantocht ziet Gijs Sanders thema’s als wonen, zorg, onderwijs en migratie hoog op de agenda. Hij verwacht dat migratie weer een PVV-domein wordt. Dat andere partijen het thema liever vermijden, omdat de PVV eigenaar is van het thema. Hij weet niet zeker of er een stabiel kabinet zal komen, te veel partijen, te veel verdeeldheid. 

Waar anderen zich nog vastklampen aan journalistieke neutraliteit, pleit Gijs juist voor eerlijkheid naar het publiek. Hij gelooft dat transparantie en kleur tonen niet het einde zijn van goede journalistiek, maar juist het begin van iets beters; iets dat jongeren snappen, voelen en vertrouwen. Met De Marker bewijst hij dat inhoud en impact prima hand in hand kunnen gaan, zolang je maar durft te zeggen waar je voor staat.     

We blijven Gijs Sanders in de gaten houden, want wij voorspellen een mooie toekomst voor dit grote journalistieke talent.