10 indrukwekkende foto’s die het werk van topfotograaf Erwin Olaf illustreren

Gisteren is het trieste bericht naar buiten gekomen dat Erwin Olaf op 64-jarige leeftijd is overleden. Erwin stond bekend als een van de beste fotografen ter wereld en een van de grootste kunstenaars die ons land heeft voortgebracht.

Olaf overleed een paar weken na een longtransplantatie die hij moest ondergaan vanwege een erfelijke vorm van longemfyseem die bij hem was vastgesteld. Deze aandoening zorgde ervoor dat hij steeds meer moeite had met ademhalen. In zijn fotografie had hij al vooruitgeblikt op het einde van zijn leven. Zo maakte hij een drieluik van zelfportretten, waarvan de laatste, genaamd ‘I will be’, hem toonde met een zuurstofslang in zijn neus, gerimpelde huid en doffe witte haren.

Zelfportretten

In een interview met NRC gaf hij aan dat hij met zijn latere zelfportretten de diepere motivatie erachter begon te begrijpen: ‘Ik ben in zekere zin bezig met zelftherapie.’ Of, in datzelfde interview: “Als ik naar mijn zelfportretten kijk is het net alsof ik naar iemand anders kijk. Alsof ik de oom ben van die jongen.”

Koningshuis

Olaf was een grote naam in de kunstwereld. Een man die werd nationaal en internationaal werd geroemd vanwege zijn fotografie-kunsten. Zo kreeg hij in 2011 de Johannes Vermeerprijs en werd zijn belangrijkste collectie opgenomen in het Rijksmuseum. Hij werkte voor gerenommeerde media als The New York Times, Le Monde en Sunday Times. Ook fotografeerde hij internationale beroemdheden als David Bowie, Björk, Lady Gaga, en Naomi Campbell op de gevoelige plaat gezet.  Daarnaast was hij de vaste fotograaf van onze koninklijke familie. In een reactie op zijn overlijden zegt Koning Willem-Alexander: “Nederland verliest een eigenzinnige, uitzonderlijk getalenteerde fotograaf en een groot kunstenaar. Wij gedenken hem met warmte en zijn dankbaar voor het oeuvre dat hij nalaat en voor de vele bijzondere momenten met hem.”

Portretten Erwin Olaf

Erwin Olaf begon begin jaren ’80 met documentairefotografie, maar vanaf 1983 richtte hij zich op de geënsceneerde fotografie. In de jaren die volgde ging zijn werk soms voor veel geld over de toonbank. Zo werd op een veiling in New York in 2009 27.168 euro betaald voor de foto Hope 5, uit zijn serie Hope Portraits (zie foto hieronder). In een interview met Nouveau:”Ik hou van mooie dingen en ik hou ervan om te werken met de techniek van reclame- en glamourfotografie. Maar wat ik het liefst wil zien en wil maken, is een perfecte wereld met een barst erin. Want dan wordt het interessant.”

Expliciet

Een groot deel van het werk is doordrongen van een sterke seksuele lading, zoals zijn allereerste zelfportret waarin Olaf met sperma op zijn gezicht poseerde. Maar ook in zijn vele werk daarna was het doordrongen van explicite poses. “Ik discussieerde of een erectie wel goed gefotografeerd was. Nooit of het wel of niet kon. Een lichaam was een lichaam en seksualiteit onderdeel van het leven. Toen heel normaal.”

Empathie

Erwin Olaf was gezegend met een diepgaand empathisch vermogen. Zowel in zijn artistieke expressie als in zijn dagelijkse leven nam hij de positie in van verdediger van buitenstaanders en minderheden. Hij creëerde portretten van mensen met verschillende lichaamstypes, waaronder kleine mensen, vrouwen met diverse maten, kinderen met het syndroom van Down, zeventigjarige pin-ups, travestieten en transgenders. Deze personen werden vastgelegd in gewaagde poses, extravagante kostuums met openhartige expressies van menselijke kwetsbaarheid, in decor die hij zelf ontwierp, in zijn wereld. Olaf had de gewoonte te zeggen: “Als ik de alledaagse realiteit wil waarnemen, kijk ik simpelweg uit het raam.”

Neem hieronder een kijkje in het werk van Erwin Olaf.