Arjan Erkel werd 607 dagen ontvoerd in Dagestan en staat nu voor zijn volgende uitdaging
Als directeur van Artsen Zonder Grenzen werd de rasechte Rotterdammer Arjan Erkel in 2002 ontvoerd in Dagestan. Hij werd ruim 1,5 jaar gegijzeld in deze Russische republiek. Niet vanwege zijn rol als hulpverlener, maar vanwege het geld dat hij mogelijk zou opleveren als directeur. Van gebroken vingers tot leven in een hok onder de grond en van kofferbakken tot geweren, deze man heeft werkelijk alles gezien en meegemaakt. Reden genoeg dus om even met hem om tafel te gaan.
Binnenkort staat Erkel met zijn stalen ballen weer voor een spannende uitdaging, hij gaat namelijk de ring in bij ‘Gladiatoren aan de Maas‘. Daar later meer over, eerst gaan we met hem in gesprek over de spannendste tijd van zijn leven, namelijk de ontvoering.
607 dagen onder de grond
Wij hebben een ontvoering alleen in een Hollywood-film of in de krant gezien. Hoe verliep dit bij jou?
Mijn chauffeur en ik reden weg, opeens werden we vanuit de berm klemgereden. Er kwamen drie gasten met getrokken pistolen tevoorschijn. Toen wist ik eigenlijk genoeg, ze gaan mij ontvoeren. In mijn hoofd ging het snel, handen omhoog, alles achterlaten en je overgeven. Opeens kwam een vierde man van achter tevoorschijn en werd ik naar de grond geslagen waar ze me afranselden met knuppels en pistolen. Opgerold als een egeltje probeerde ik mij te weren voor de klappen, wat ik toen dacht is: ‘ze gaan me dood slaan’.
Wat gebeurde hierna?
Ze zetten me inderdaad in een auto, ik had een pistool op mijn slaap en op de zijkant van mijn borst. We reden op onverharde wegen. Het enige waar ik aan dacht was de scène van Pulp Fiction (voor de jongere lezers, check het fragment hieronder). Het pistool ging in ongeveer deze situatie per ongeluk af en de hersenen vlogen door de hele auto.
En dan?
Dan begint de reis naar de oneindigheid. Mijn leven was opeens voorbij. Ik wilde huilen en smeken, maar in de machocultuur die daar heerst, is het alleen maar dom om je zo op te stellen. Vervolgens heb ik een week in de bosjes geleefd met die mannen, omdat ze me te vroeg hadden ontvoerd, was de verblijfplaats nog niet af.
Bizar. Wat gaat er dan allemaal door je heen?
Je bent opeens volledig aan iemand anders overgedragen. Je mist alles, voelt je onzeker, machteloos en ik zat vol pijn en verdriet. Ook stelde ik mezelf vaak de vraag ‘ga ik mijn familie ooit nog zien’ en dacht ik ‘wat ben ik eigenlijk een loser dat ik ontvoerd ben.’
Terug naar de ontvoering, na een week duik je weer in een kofferbak en ga je door naar de volgende locatie. Waar kom je dan terecht?
Ik kwam terecht bij een groep van moslimrebellen. Ze hadden nog geen kamer voor mij en hebben een gat van 1,5 bij 2 in de grond gegraven. Zelf leefden zij ook als een soort mini-maatschappij onder de grond.
De foto met de krant, maar ook de rest van de verhalen klinken als één grote film. Zijn er meer clichés die werkelijkheid werden?
Naast het poseren met kranten heb ik een ultimatum video op moeten nemen, waarin ik vertelde dat ik nog maar tien dagen te leven had. Het onder schot gehouden worden en vervoerd worden in kofferbakken, zijn natuurlijk ook dingen die jij vooral herkent van televisie. Wat je alleen niet op tv ziet, is dat een gijzelnemer op de bank zit met zijn ontvoerders en een film mee mag kijken of een ontvoerder die wentelteefjes voor mij stond te bakken. Dit soort vooruitgangen maakten mij dan ook wel trots.
“Tuurlijk was ik boos, bang en verdrietig, maar dit hok moest toch mijn thuis worden en de enige die wat voor mij konden doen, waren mijn ontvoerders.”
Best gek. Het ene moment kook je samen en maak je grapjes met ze en het volgende moment houden ze je onder schot en hebben ze jouw leven in handen.
Ja dat klopt, dat is een hele gekke verhouding. Aan het begin is het natuurlijk aftasten, maar ik heb ervoor gepleit om elkaar met respect te behandelen. Al vrij snel vroeg ik bijvoorbeeld om tandpasta, waarna die mannen hetzelfde merk ook maar zijn gaan gebruiken. Daarnaast sprak ik ze aan op laffe daden, mij in elkaar trappen terwijl ik al op de vloer lag, is natuurlijk niet chique en daar sloten zij zich bij aan. Dit soort gesprekken maakte mij een stuk menselijker, maar maakte mijn tijd ook leerzaam.
Dat vergt nogal een bak mensenkennis om door bivakmutsen en geweren heen te kunnen kijken.
Het is gewoon ruk als je op drie vierkante meter onder de grond leeft. Tuurlijk was ik boos, bang en verdrietig, maar dit hok moest toch mijn thuis worden en de enige die wat voor mij konden doen, waren mijn ontvoerders.
Dat klinkt inderdaad ruk en uitzichtloos, heb je nooit gedacht aan opgeven?
Ja zeker, soms als ik een slechte dag had, twijfelde ik om te ontsnappen of iemand in elkaar te slaan, zodat ze mij dood zouden schieten. Maar de angst om te sterven en de wil om te leven waren altijd te groot. Het is ook een beetje een loser actie om op te geven, ik wilde het gewoon winnend afsluiten.
Meer een soort ego dingetje?
Ja, maar ook totaal niet. Aan het begin mocht ik niks, ik zat 24 uur per dag alleen en plaste in een fles. Na een half jaar mocht ik ‘s nachts luchten, soms koken en gaven ze me af en toe een boek. Die vooruitgang was mooi. Een soort psychologisch spel, waar kan ik de rek vinden, hoe kan ik bij sturen en hoe maak ik de situatie beter?
Dat hok onder de grond hé, had je ooit het gevoel dat dat gat jouw graf zou worden?
Ja zeker, het voelde soms ook als een graf. Ik stond altijd met mijn hoofd tegen het plafond en kon maximaal twee stappen zetten. Het rook naar aarden en naast insecten waren er soms ook muizen. Soms zat ik daar met tranen in mijn ogen mezelf af te vragen ‘waarom ik?’
Dit bericht op Instagram bekijken
Boksen
We voeren dit gesprek natuurlijk vanwege de bokswedstrijd die op het programma staat in het kader van Gladiatoren aan de Maas, maar boksen speelt al langere tijd een belangrijke rol in het leven van Arjan Erkel.
Ben je eigenlijk gaan boksen uit angst na de ontvoering?
Nee, ik bokste voorheen ook al een beetje. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk om vitaal te zijn, maar het is zeker niet de directe aanleiding.
Inmiddels zijn we bijna twintig jaar verder en ben je ver gekomen. Je bent onder andere de co-founder van Free A Girl, hebt verschillende boeken uitgebracht, een serie voor EO gemaakt en samen met vrienden een boksschool opgericht. Heb je dit deels te danken aan de ontvoering?
Ik heb daar wel een hoop geleerd, structuur, discipline en bijvoorbeeld voor jezelf opstaan. Ik vind het wel gaaf om dit samen met het boksen door te geven, daar kwam het idee van de boksschool vandaan. Maar het draait ook om de persoonlijke ontwikkeling; ben je wendbaar, ben je in staat klappen uit te delen en te ontwijken en durf je te incasseren. Het draait niet alleen om de sport, maar ook over deze lessen en hoe je ze door kan trekken in het dagelijks leven.
Dit bericht op Instagram bekijken
Trek je de lessen van onder de grond eigenlijk nog vaak door in jouw dagelijks leven?
Echt niet elke dag, maar wel regelmatig. Ik weet bij veel dingen dat ik het gewoon aan kan. Als iets een keer niet lukt, dan is het ook oké. Hoe erg is het nou echt ten opzichte van een ontvoering hè?
En ben je extra voorzichtig in de opvoeding van je dochters? Het lijkt mij soms wel verleidelijk om terug te vallen op jouw ontvoering om ze een beetje motivatie bij te brengen.
Niet meer dan elke andere ouder hoor. Je moet ze ook kind laten, ik wil ook niet zo’n vader worden die de hele tijd zegt ‘Weet je nog toen ik ontvoerd was?’
Met Gladiatoren aan de Maas staat je volgende uitdaging op het programma. Mooi initiatief waarbij een groep ondernemers gaat boksen voor een goed doel: Stichting Mattie. Wat is dit voor stichting?
Er zijn veel jongeren die afstand hebben van de samenleving, snel teneergeslagen zijn of veel ellende en pech hebben in hun leven. Boksen kan hen krachtiger en gedisciplineerder maken. Stichting Mattie zet zich hiervoor in en daar wil ik aan mee doen!
Wat kunnen we verwachten van jouw duel met de 18 jaar jongere Jean Paul?
Hij is natuurlijk een stuk jonger, dus helemaal vanuit mijn fysieke kracht gaat winnen denk ik niet lukken. Ik hoop vooral niet op dom matten en een mooie technische pot. Ik moet Jean Paul van me afhouden en soms goed raken.
Laatste vraag, ben je jouw ontvoerders ooit dankbaar geweest voor wat ze je gebracht hebben?
Deze vraag heb ik nooit eerder gehad. Echt dankbaar ben ik ze niet, wel kan ik van dank spreken over hoe zij zich hebben opgesteld.
18 november staat Arjan in de ring. Je kan hem of andere ondernemers steunen en doneren aan stichting Mattie via de website van Gladiatoren aan de Maas.
Dit bericht op Instagram bekijken
